Kniga-Online.club
» » » » Гавриил Троепольский - Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке)

Гавриил Троепольский - Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке)

Читать бесплатно Гавриил Троепольский - Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке). Жанр: Русская классическая проза издательство неизвестно, год 2004. Так же читаем полные версии (весь текст) онлайн без регистрации и SMS на сайте kniga-online.club или прочесть краткое содержание, предисловие (аннотацию), описание и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении.
Перейти на страницу:

"Ты хто: ён цi яна?" - пытаўся Бiм, абнюхваў адпаведныя месцы (толькi для блiзiру, вядома).

"Сам бачыш, чаго пытаешся", - адказвала яна.

"Як жывецца?" - весела пытаўся Бiм.

"Працуем!" - вiскнуўшы, адказвала субяседнiца, гуллiва падскочыўшы на ўсiх чатырох нагах.

Пасля гэтага яны курэлi да гаспадароў i то аднаму, то другому дакладвалi пра знаёмства. Калi абодва паляўнiчыя садзiлiся ў цень пад кусты цi дрэва, каб пагаварыць, сабакi нагульвалiся так, што язык не ўлазiў у рот. Тады яны клалiся каля гаспадароў i слухалi цiхую шчырую гаворку.

Астатнiя людзi, акрамя паляўнiчых, мала цiкавiлi Бiма: людзi, i ўсё там. Усе яны добрыя. Але ж не паляўнiчыя!

А вось сабакi, гэтыя - розныя.

Аднойчы на лузе спаткаўся ён з кудлаценькiм сабачкам, удвая меншым за яго, чорненькiм такiм. Павiталiся халаднавата, без гуллiвасцi. Ды якiя там смешачкi, калi новенькi на звычайны ў такiх выпадках кодэкс пытанняў адказваў, лянiва махаючы хвастом.

"Я есцi хачу".

Пахла ў яго з рота мышанём. I Бiм спытаўся здзiўлена, абнюхаўшы яго губы:

"Ты з'еў мыш?"

"З'еў мыш, - адказаў той. - Я хачу есцi". - I ўзяўся грызцi белы вузлаваты корань чароту.

Бiм хацеў таксама паспытаць чаротавага кораня, але Кудлатка запратэставаў, сказаў усё тое ж:

"Я есцi хачу".

Бiм пасядзеў, пачакаў, пакуль ён дагрыз усё, i запрасiў яго з сабою. Той пайшоў без пярэчанняў, патрухваючыся ўслед, ускудлачаны, але чысты: вiдаць, любiў купацца, як i большасць сабак, таму летам яны i не бываюць гразныя, нават валацугi. Бiм прывёў яго да гаспадара, якi здалёку сачыў за знаёмствам свайго сябра. Але Кудлатка не паверыў адразу чужому чалавеку, сеў наводдаль, не гледзячы на тое, што Бiм увесь час бегаў ад гаспадара да яго i назад, клiкаў, пераконваў. Iван Iванавiч зняў рукзак, дастаў адтуль каўбасу, адрэзаў маленькi кавалачак i кiнуў Кудлатку:

- Iдзi ка мне, Кудлатка. Iдзi.

Кавалачак упаў за тры метры ад яго. Ён, асцярожна пераступаючы, дастаў да яго, з'еў адразу. Па другi кавалачак падышоў блiжэй. А пасля сеў ля самых ног чалавека, нават даўся пагладзiць сябе, хоць i з аглядкаю. Бiм i Iван Iванавiч аддалi яму ўсё кольца каўбасы: гаспадар кiдаў кавалачкi, а Бiм не замiнаў Кудлатку есцi. Усё не новае: кiнь кавалачак - падыдзе блiжэй, кiнь другi яшчэ блiжэй, разам з трэцiм, чацвёртым - будзе ля самых ног i стане служыць вераю i праўдаю. Так думаў Iван Iванавiч. Ён абмацаў Кудлатку, паляпаў па загрыўку i сказаў:

- Нос халодны - здаровы. Гэта добра. - I загадаў абодвум: - Пайшлi, пайшлi!

Кудлатка не разумеў такiх слоў, але калi ўбачыў, як Бiм заснаваў чаўнаком па траве, скемiў: трэба бегаць. I, вядома, яны загулялi зусiм па-сабачы, так, што Бiм нават забыўся, чаго ён тут. Iван Iванавiч не пярэчыў, а iшоў сабе, пасвiстваў.

Да горада Кудлатка правёў без усяго, але на ўскраiне нечакана сеў збоч дарогi - i нi з месца. Клiкалi, запрашалi - не iдзе. Так i застаўся сядзець, праводзiў iх вачыма. Памылiўся Iван Iванавiч - не кожнага сабаку можна купiць за хлеб.

Бiм не ведаў i не мог ведаць, што ў Кудлаткi таксама былi гаспадары, што жылi яны ў сваiм маленькiм домiку, што тую вулiцу, дзе быў дамок, знеслi, а гаспадарам Кудлаткi далi кватэру на пятым паверсе, з выгодамi.

Адным словам, кiнулi Кудлатку на волю бога. Але ён знайшоў i новы дом, i дзверы гаспадара, а там яго набiлi i прагналi. Вось i жыве ён адзiн. Ходзiць па горадзе толькi ноччу, як i многiя бяздомныя сабакi. Iван Iванавiч дагадаўся пра ўсё, але расказаць Бiму немагчыма. Бiм проста не хацеў пакiдаць яго: азiраўся, прыпыняўся i пазiраў на Iвана Iванавiча. А той iшоў сабе.

Каб толькi ведаў ён, якi горкi лёс звядзе Бiма i Кудлатку, каб ведаў, дзе i калi сустрэнуцца яны, не iшоў бы цяпер так спакойна. Але будучыня невядома i чалавеку.

...Мiнула трэцяе лета. Добрае Бiму лета, нядрэннае i Iвану Iванавiчу. Аднае ночы гаспадар зачынiў акно i сказаў:

- Марозiк, Бiмка, першы марозiк.

Бiм не зразумеў. Ён устаў i тыцнуўся носам у калена Iвану Iванавiчу, быццам сказаў: "Не разумею".

Iван Iванавiч ведаў сабачую мову добра - мову вачэй i рухаў. Ён запалiў святло i спытаў:

- Не разумееш, дурненькi? - Потым растлумачыў дакладна: - На слонак заўтра. Слонка.

Во, гэта слова Бiм ведаў! Ён падскочыў i ўсё-такi лiзнуў свайго гаспадара ў падбародак.

- На паляванне заўтра, на паляванне, Бiм!

Куды там! Бiм закруцiўся, як юла, ловячы свой хвост, вiскнуў, потым сеў i ўпiўся вачыма ў твар Iвана Iванавiча, уздрыгваючы ачосамi пярэднiх лап. Гэта чаруючае слова "паляванне" вядома Бiму як сiгнал на шчасце.

Але гаспадар загадаў:

- А пакуль што спаць. - Выключыў святло i лёг.

Да канца ночы Бiм пралежаў ля ложка сябра. Якi там сон! Ён i сам, Iван Iванавiч, то драмаў, то прачынаўся ў чаканнi свiтання.

Ранiцаю яны разам склалi рукзак, выцерлi ад масла ствалы стрэльбы, крыху пад'елi (на паляванне iсцi нельга наеўшыся), праверылi патранташ, перакладваючы набоi з гнязда ў гняздо. Работы было многа на гэты кароткi час збораў: гаспадар на кухню - Бiм на кухню, гаспадар у кладоўку - Бiм туды, гаспадар вымае кансерву з рукзака (нядобра легла) - Бiм бярэ яе i пхае назад, гаспадар правярае патроны - Бiм сочыць (каб не памылiўся); i ў футарал ад стрэльбы трэба не раз тыцнуцца носам (цi тут?); а тут якраз свярбiць за вухам ад хвалявання - толькi i ведай, што падымай лапу i чухай, прападзi яно пропадам, калi без таго клопату - не прадыхнуць.

Ну, сабралiся. Бiм быў у захапленнi. Як жа! На гаспадару паляўнiчая куртка, закiнута за плечы паляўнiчая сумка, знята стрэльба.

- На паляванне, Бiм! На паляванне, - паўтарыў ён.

"На паляванне, на паляванне!" - гаварылi Бiмавы вочы ад захаплення. Ён нават павiскваў, перапоўнены ўдзячнасцю i любоўю да свайго адзiнага на свеце сябра.

У гэты момант i ўвайшоў чалавек. Бiм ведаў яго - сустракаў на дварэ, - але лiчыў нецiкавым, якi не заслугоўвае асаблiвае ўвагi. Каратканогi, тоўсты, шыракаплечы, шыракатвары, ён сказаў чуць скрыпучым баском:

- Значыцца, прывiтанне! - I сеў на крэсла, выцiраючы твар хусцiнкаю. Та-ак... На паляванне, значыцца?

- На паляванне, - незадаволена буркнуў Iван Iванавiч, - на слонак. Ды вы заходзьце - будзеце госцем.

- Вось та-ак... на паляванне... Давядзецца адкласцi, значыцца.

Бiм перавёў позiрк з гаспадара на госця, здзiўлена i ўважлiва. Iван Iванавiч сказаў амаль сярдзiта:

- Я не разумею. Растлумачце.

I тут Бiм, наш ласкавы Бiм, спачатку чуць загырчаў i неспадзеўкi гаўкнуў. Зроду такога не здаралася, каб дома - i на госця. Госць не спалохаўся, яму, здавалася, было ўсё роўна.

- На месца! - гэтак жа сярдзiта загадаў Iван Iванавiч.

Бiм пакарыўся: лёг на ляжак, паклаўшы галаву на лапы, i глядзеў на госця.

- Бач ты! Слухае, значыцца. Та-ак... Значыцца, ён i на жыхароў у пад'ездзе брэша, напрыклад, як на лiсу?

- Нiколi. Нiколi i нi на кога. Гэта першы раз. Слова гонару! - хваляваўся Iван Iванавiч i сердаваў: - Дарэчы, да лiсiц ён нiчога не мае.

- Та-ак, - зноў завёў госць. - Давайце па парадку.

Iван Iванавiч скiнуў куртку i сумку.

- Я слухаю вас.

- У вас, значыцца, сабака, - пачаў госць. - А ў мяне, - ён выняў з кiшэнi паперку, - скарга на яго. - I падаў гаспадару.

Iван Iванавiч чытаў i хваляваўся. Бiм прыкмецiў гэта, самохаць сышоў са свайго месца i сеў ля ног сябра, быццам баронячы яго, але на госця больш не глядзеў, хоць i быў напагатове.

- Глупства ўсё, - сказаў Iван Iванавiч спакайней. - Глупства. Бiм ласкавы сабака, нiкога не кусаў i не ўкусiць, нiкога не пакрыўдзiць. Сабака iнтэлiгентны.

- Хэ-хэ-хэ! - пакалыхаў жыватом госць. I недарэчна чыхнуў. - О-о, скацiна! - бяскрыўдна сказаў ён да Бiма.

Бiм яшчэ больш адвярнуўся ўбок, але зразумеў, што гавораць пра яго. I ўздыхнуў.

- Як гэта вы разбiраеце скаргi? - спытаў Iван Iванавiч ужо спакойна, усмешлiва. - На каго скарга, таму даяце яе чытаць. Я i так паверыў бы вам, каб пераказалi.

Бiм заўважыў у вачах у госця смяшынку. А той прама сказаў:

- Перш-наперш, так i патрабуецца. Па-другое, скарга не на вас, а на сабаку. А сабаку мы чытаць не дадзiм... - I засмяяўся.

Гаспадар таксама слаба ўсмiхнуўся. Бiм нават i не падумаў: ведаў, што гаворка пра яго, а што да чаго, не мог уцямiць - вельмi ж незразумелы госць. Той тыцнуў пальцам на Бiма i сказаў:

- Сабаку звальняць трэба. - I махнуў рукою да дзвярэй.

Бiм зразумеў, што патрэбна ад яго: пайсцi. Але ад гаспадара не адступiў i на сантыметр.

- А вы паклiчце тую, што скардзiцца, - пагаворым, уладзiм усё, магчыма, папрасiў Iван Iванавiч.

Госць, зусiм нечакана, пайшоў i скора вярнуўся з жанчынаю:

- Вось прывёў да цябе цётку, значыцца.

Бiм яе таксама ведаў: невялiчкая, крыклiвенькая i тлустая, яна, аднак, цэлыя днi сядзела на лаўцы на двары з iншымi вольнымi жанчынамi. Аднойчы Бiм нават лiзнуў яе ў руку (не ад залiшняе павагi да яе, а да чалавецтва наогул), ад чаго яна завiшчала i пачала крычаць нешта на ўвесь двор, да адчыненых акон. Што яна там крычала, Бiм не зразумеў, але напалохаўся, даў дзёру i задрапаў дома ў дзверы. Больш ён нi ў чым вiны перад цёткаю не меў. I вось яна ўвайшла. Што з iм зрабiлася! Ён пачаў тулiцца да ног гаспадара, а калi той пагладзiў яго, то падцiснуў хвост, пайшоў на ляжак i спадылба глядзеў на яе. Ён нiчога не разумеў, што гаварыла цётка, а яна трашчала як сарока i ўсё паказвала на сваю руку. Але па яе рухах, па сярдзiтых позiрках, Бiм зразумеў: гэта за тое, што лiзнуў не таму, каму трэба. Малады-малады быў Бiм, таму i не ўсё мог дакумекаць. Магчыма, ён думаў i так: "Вiнаваты, вядома, але што цяпер зробiш". Ва ўсякiм выпадку нешта накшталт гэтага было ў яго вачах.

Перейти на страницу:

Гавриил Троепольский читать все книги автора по порядку

Гавриил Троепольский - все книги автора в одном месте читать по порядку полные версии на сайте онлайн библиотеки kniga-online.club.


Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке) отзывы

Отзывы читателей о книге Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке), автор: Гавриил Троепольский. Читайте комментарии и мнения людей о произведении.


Уважаемые читатели и просто посетители нашей библиотеки! Просим Вас придерживаться определенных правил при комментировании литературных произведений.

  • 1. Просьба отказаться от дискриминационных высказываний. Мы защищаем право наших читателей свободно выражать свою точку зрения. Вместе с тем мы не терпим агрессии. На сайте запрещено оставлять комментарий, который содержит унизительные высказывания или призывы к насилию по отношению к отдельным лицам или группам людей на основании их расы, этнического происхождения, вероисповедания, недееспособности, пола, возраста, статуса ветерана, касты или сексуальной ориентации.
  • 2. Просьба отказаться от оскорблений, угроз и запугиваний.
  • 3. Просьба отказаться от нецензурной лексики.
  • 4. Просьба вести себя максимально корректно как по отношению к авторам, так и по отношению к другим читателям и их комментариям.

Надеемся на Ваше понимание и благоразумие. С уважением, администратор kniga-online.


Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*
Подтвердите что вы не робот:*