Фридрих II и его интеллектуальный мир - Олег Сергеевич Воскобойников
772
Clm 10268. Fol. 24r.
773
Ibid. Fol. 27v.
774
Michel Scot 2018. P. 165–171 (Liber particularis. 50).
775
Например: «Et est sciendum quod mare occeanum circumductionis spere profusum tocius orbis abluit fines, ita quod signa accidentalia, ut sol et luna et cetera, in ipsum cadere existimantur ab ydiotis. Sed hec est veritas, quoniam tantum distant a centro terre desubtus et circa se in omni parte, quantum desuper». Michel Scot 2018. P. 215 (Liber particularis. 85).
776
Clm 10268. Fol. 27v. The Sphere of Sacrobosco 1949. Р. 83). Хотя Скот не обсуждает его в своем комментарии (Ibid. Р. 292–296), параллель с «Введением» все же очевидна.
777
Альмагест. I, 6. Clm 10268. Fol. 58rA.
778
Ibid. Fol. 28r.
779
Reichert 1995. S. 453.
780
Clm 10268. Fol. 29rA.
781
Clm 10268. Fol. 89rB.
782
Ibid. Fol. 90rB–90vA.
783
Michel Scot 2018. P. 211 (Liber particularis. 78–79).
784
Michel Scot 2018. P. 335 (Liber physonomie. 37). Гиппократ 1936. С. 275–306. Параллели в других средневековых текстах: Райт 1988. C. 208–210.
785
Clm 10268. Fol. 36vB.
786
Ibid. Fol. 44v–45r.
787
Ibid. Fol. 20vB. Об оживленных спорах по этому вопросу на протяжении всего Средневековья см.: Райт 1988. C. 58–60. La terre 2013. P. 63–64.
788
Michel Scot 2018. P. 116–117 (Liber particularis. 30).
789
«De noticia mundi partiti in 4 partes. Et de triplici divisione regionum zone temperate versus septentrionem per magnum mare». «Mundus est tota comprehensio celi et 4 elementorum cum omnibus que ex hiis sunt et fiunt». Ibid. 113–114 (Liber particularis. 30).
790
Obrist 2004. P. 40–46.
791
«Mundus est tanquam locus mercati, in quo velut in illo fit mercatum per emptionem, venditionem et permutationem diversarum rerum cuiuslibet mercatoris». Clm 10268. Fol. 89vA.
792
«Nos vero in sermone addimus similitudinem de nostro, quod celum est campus optime cultivatus, stelle sunt ut semina et plantationes, signa ut campi terminis terminati et planete ut procuratores et domini celestium possessionum». Ibid. Fol. 125rB. В данном случае, что интересно, Михаил Скот специально отмечает, что это определение принадлежит ему самому и он добавляет его к определениям, предложенным до него различными мусульманскими авторами.
793
Michel Scot 2018. P. 232–233 (Liber particularis. 89). О раннехристианских истоках учения о «месте ожидания» и средневековых параллелях см.: Delumeau 1992. Vol. 1. Р. 41ss.
794
Ibid. Fol. 48rB.
795
Ibid. Fol. 49rA–49vA.
796
Быт. 5, 24; 2 Царств 2, 1–18.
797
Михаил Скот сам приводит отрывки из «Георгик» Вергилия (I, 231–239) и «Метаморфоз» Овидия (I, 45–51), излагая учение о зонах: Clm 10268. Fol. 44vB.
798
«Quintum clima incipit ab oriente et transit per sui regionem a parte meridiei per gog et magog etc., donec pervenit in occidentem». Ibid. Fol. 43vB–44rA.
799
M. Fol. 45v.
800
Острова Св. Брендана в средневековой географии кратко рассматриваются Дж. Райтом: ук. соч., с. 208.
801
«De predictis locis dicimus, quod creditur a multis quod illic sit infernus, vel os inferni propter tantas et tales flammas, fumum et odorem sulphuris et voces lamentabiles gentium que continue audiuntur apropinquatoribus dictorum locorum. Etiam sonitus diversarum officinarum discernuntur auditu, ut patet publice in quodam monte aquilonis, quem reperivit sanctus Brandanus cum currebat mare in navicula que dicitur cocha cum fratribus suis. Sed si ibi sit infernus, seu in partibus scicilie, vel aquilonis nec nego, nec affirmo». Michel Scot 2018. 264–265 (Liber particularis 109.14).
802
«…quia de hoc facta est expressa questio…» Ibid. P. 262 (Liber particularis. 109.11).
803
Michel Scot 2018. P. 263.
804
Nat. hist. II, 238, 1, III, 92. Плиний в самых общих чертах указывает на особенности извержений, впечатлявших еще греческих колонистов эпохи Великой Греции, от которых Вулькано получил свое греческое говорящее само за себя название Гефестиада.
805
Michel Scot 2018. P. 264–265 (Liber particularis. 109.14).
806
Clm 10268. Fol. 45vA.
807
Ibid. Fol. 84vA.
808
Ibid. Fol. 136rB.
809
«Item dixit Phtolomeus, anima, que ex natura dat iudicia, iudicabit secundum naturam que superat planetas et stellas altiores eis in firmamento et iudicia ipsius erunt meliora, quam illius, qui iudicabit secundum interpretationem corporum superiorum, que data sunt ad regimen nature temporalis seu corporalis. Item Phtolomeus dixit: anima sapiens dominabitur astris. Item dixit Phtolomeus: non poterit homo dare iudicia secundum stellarum complexionem vel commixtionem, nisi ille qui vim anime et complexionem naturalem corporum superiorum bene cognoverit in viri anima et in operibus que in hoc seculo peraguntur». M. Fol. 120rB.
810
M. Fol. 120rB–120vA.
811
Св. Иоанн Дамаскин 2002. С. 209 (Точное изложение православной веры. II, XII, 26).
812
О христианской антропологии и ее связи с античной традицией: Аверинцев 1997. С. 79–87.
813
Stürner 1987. S. 143–185.