Фридрих II и его интеллектуальный мир - Олег Сергеевич Воскобойников
Kristeller 1969. P. 519. Jacquart 2000. P. 386–410. Об авторах, текстах и состоянии исследований на сегодняшний день: La scuola 2007.
846
Это постановление вошло в «Мельфийские конституции»: Const. III 44.
847
Const. III, 45.
848
Const. III 46.
849
Agrimi, Crisciani 1988. Р. 17.
850
«Conficientes etiam medicinas sacramento corporaliter prestito volumus obligari, ut ipsas fideliter iuxta artis et hominum qualitates in presentia iuratorum conficiant». Const. III 47. Hein, Sappert 1957. S. 101–102.
851
Thorndike 1928. Р. 192–203.
852
Mc Vaugh 1994 P. 113. Powell 1978. P. 89–90.
853
Dilcher 1975. S. 684–688. The Prose Salernitan Questions 1979. P. 24–25 (51–55).
854
«Fit iniuria contra bonos mores, ueluti si quis fimo corrupto aliquem erfuderit, caeno luto oblinierit, aquas spurcauerit, fistulas lacus quidue aliud ad iniuriam publicam contaminauerit: in quos grauiter animaduerti solet». Digestae, 47, 11, 1, 1. La Cava 1946. Р. 48–68.
855
Krautheimer 2000. Р. 109ss.
856
Sambin 1955. P. 21–30. Hampe 1905. S. 528–535. Паравичини Бальяни 2021. С. 291–297.
857
Michel Scot 2018. P. 216, 260 (Liber particularis. 86, 109.9).
858
«Conceptus est homo de sanguine per ardorem libidinis putrefacto, cuius tandem cadaveri quasi funebres vermes adsistent. Vivus genuit pediculos et lumbricos, mortuus generabit vermes et muscas; vivus produxit stercus et vomitum mortuus producet putredinem et fetorem; vivus hominem unicum impinguavit, mortuus vermes plurimos impinguabit. Quid ergo fetidius humano cadavere? Quid horribilius mortuo homine?» Lotharius cardinalis 1955. P. 80 (III, IV).
859
«Mundo senescente senescunt homines, non propter mundi senectutem, sed propter multiplicationem viventium inficentium ipsum aerem qui nos circumdat, et negligentiam regiminis et ignorantiam illarum rerum proprietatum que regiminis defectum supplent». De retardatione 1928. P. 9.
860
Clark 1983. P. 13–38.
861
Jacquart 2014. P. 143–160. Ackermann 2004. P. 135 ss.
862
Хотя астрологические методы присутствуют далеко не во всех медицинских сочинениях высокого Средневековья, многие тексты свидетельствуют о желании авторов описать необъяснимые изменения живой телесной материи с помощью сравнения их с математически вычисляемыми движениями небесных тел. Jacquart 1999 Р. 164. Weill-Parot 2002. P. 444ss.
863
«Unde dictum est, astronomia non est minor pars medicine». Clm 10268. Fol. 110rB.
864
«Eligitur coytus causa concipiendi masculum filium luna existente in signo igneo et aereo vel regnante subsolano vento vel borea». Clm 10268. Fol. 114vB.
865
The Trotula 2001. P. 94.
866
Querfeld 1919. S. 17–18. Agrimi 2002. P. 51.
867
«Item dicimus quod in latere dextro concipitur masculus et in sinistro femina ut quidam volunt. Nos vero dicimus quod latus non facit ex toto, sed semen testiculi, quia de dextro exit masculum et de sinistro feminam. Verum est quod complexio lateris proficit generationi, et cum semen exit de testiculo dextro, sentitur maior dulcedo quam de sinistro. Et quod predicta (64rA) sint vera iam probatum est milies per illos qui tantum habent unum testiculum, quoniam illi qui habent testiculum dextrum concipiunt marem et habentes sinistrum concipiunt feminam. Sciendo quod in hora effusionis est totum iuditium constellationis concepti, licet sit occultum astrologo». Michel Scot 2018. P. 290–291 (Liber physonomie. 4.2).
868
«A dextris (i.e. testiculis et partibus matricis) oriuntur masculi et a sinistris femine». Constantinus Africanus 1983. P. 106 (De coitu. 7).
869
«Eligitur purgatio et diminutio sanguinis et proprie manus, Luna existente in signo igneo vel aereo, excepto signo Geminorum quod dominatur manibus et brachiis, notando quod tunc geminari solet percussio lanceole. Hoc autem voluit videre Dominus neus Fridericus imperator. Et sic quadam vice, Luna existente in signo Geminorum, vocavit suum barberium, dicens ei: ‘Est modo tollere sanguinem’. Barberius dixit: ‘Sic, Domine, quia tempus pulcrum est et quietuM. vos autem estis bone sanitatis’ etc. Cui dixit imperator: ‘Magister, timeo, ne bis me percutiatis, quod, quando contingit, periculosum est’ etc. Tunc barberius ait: ‘Domine, volo perdere caput, nisi plus quam semel vos percussero’ etc. Tunc dedit sibi verbum et uno ictu exivit rivulus sanguinis, letatus barberius dixit imperatori: ‘Domine, timebatis de bina percussione’, habens vero barberii lanceolam in manu, apposuit eam sibi in ore, que, cum sic teneret, cecidit super pedem imperatoris, et imperator fuit in culpa illa, cum carnem tetigisset, exivit sanguis cum dolore, et inde secutus est tumor, unde locum habuit consilium chyrurgorum 15 diebus. Videns barberius casum et percussuram dixit: ‘Domine, grandis sapientia est in vobis et magna previsio futurorum etc., et est etiam melius in Luna decrescente quam crescente’». Clm 10268. Fol. 114vB. В другом месте автор описывает произошедший с ним случай: один купец, не веривший в астрологию, стал стричь ногти на ноге, не проследив за положением планет. В этот момент находившаяся поблизости свинья, чем-то испуганная, вбежала в дом, сбив лавку, на которой сидел нерадивый торговец, который, также с испугу, выронил нож и перерезал себе нервы на двух пальцах, которые перестали двигаться. После этого он признал божественность науки астрологии в лице Михаила Скота. Ibid. Fol. 136rB.
870
«Quia illi qui infirmantur in inicio mensis lunaris, corpora eorum erunt naturaliter forciora ad remellendas infirmitates et sic cicius sanantur quam reliqui». M. Fol. 115r.
871
M. Fol. 23vA.
872
M. Fol. 115rB.
873
Clm 10268. Fol. 115vA–116rB.
874
Michel Scot 2018. P. 273–274