Лидия Адамович - Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке)
Маруся, як аслупянелая, здзiўленым позiркам глядзела на святара i не разумела, дзе яна знаходзiцца. Успомнiла аповяд старых, быццам бы нехта хацеў у гэтай царкве дзiця хрысцiць, дык яму прыснiўся сон. Святая Сафiя Слуцкая, чые мошчы знаходзiлiся тут, з'явiлася ў сне таму чалавеку i сказала: "Не хадзi туды..."
- Стаiць як пень! Iдзi! - крыкнуў нехта на Марусю, падштурхнуўшы яе да святара.
- Iмя? - запытаў той.
- А як iмя вашай служкi, якая ўвесь час абражае вернiкаў? -у тон яму адказала Маруся. - Дзе ваша павага да людзей? Гэта царква цi дом вар'ятаў?
- Не маеце права асуджаць другiх! - пачырванеў ад злосцi святар. - Самi без граху?
Маруся завярнулася i пайшла прэч. На прыступках, ля дзвярэй царквы, стаяла тая самая дзяўчына ў зялёным палiто. Прамы бялявы чубчык, вiдаць, адбелены гiдраперытам, добрыя цёмныя вочы, яскравая ўсмешка.
- Здорава ты яго! - сказала дзяўчына Марусi. - Тут заўсёды так, болей маёй нагi тут не будзе. Лепш хадзi ў царкву Марыi Магдалены, што ля Камсамольскага возера, там так спакойна, такi добры айцец Уладзiмiр! I служачыя добрыя.
- Дзякую, - шчыра адказала Маруся.
- А ты праз iх Бога не кiдай! - параiла дзяўчына. - Я раней злавалася, што мне не шанцуе, нават крыжык i iконку праз акно выкiнула, а потым зразумела, што ўсе мае беды праз грахi мае. Шчырая вера ў Бога прыйшла да мяне пасля наведвання Жыровiцкага манастыра. Там ёсць цудатворная iкона i крынiца. Я стаяла ля iконы, а да мяне быццам цяпло iшло, i такая асалода ў грудзях! Пагаварыла з Мацi Божай, папрасiла ў яе дапамогi, i сапраўды ўсё збылося. А калi нашы мары не збываюцца, значыць, так хоча Бог - яму ж лепш ведаць, што нам трэба для нашага выратавання.
- А дзе знаходзiцца Жыровiцкi манастыр? - зацiкавiлася Маруся.
- Ля Слонiма. Адтуль аўтобус, тройка, у Жыровiчы ходзiць. Праз паўгадзiны. Калi мы вызначалi маршрут нашага паходу, якi будзе летам, я папрасiла ўключыць Слонiм, каб зноў пабыць у манастыры!
- Вы турыстка? - узрадавалася Маруся. - А я так хачу заняцца турызмам! Сапраўды, спартовым!
- Ай, навошта вам спартовы турызм? У нас кiраўнiк паходу, Толiк Хвашчэўскi, займаецца прафесiйным турызмам. Ну й што з таго? Захворванне суставаў атрымаў, радыкулiт, хранiчны бранхiт. Кожны раз пасля паходу ў бальнiцу кладзецца. А ўсё роўна! Аж пакрыўдзiўся на нас, калi мы прапанавалi ў паход уключыць элементы экскурсii на аўтобусе.
- Анатоль Хвашчэўскi? - здзiвiлася Маруся. - Майстар працоўнага навучання ў ПТВ?
- Вы яго ведаеце?
- Канешне! - усмiхнулася Маруся. - Такi выдатны хлопец, дзелавiты, разумны, спартсмен!
- Гэта так, - пагадзiлася дзяўчына, - але ж занадта ўпарты. Адмовiўся весцi неспартовы паход. Цяпер нам няма дзе ўзяць палаткi.
- Гэта не праблема, - шчыра прамовiла Маруся. - Я вам дапамагу. Наш начальнiк аддзела вядзе спартовы гурток. Мы таксама выязджаем на прыроду. Ёсць палаткi, спальнiкi, астатняе. Я сёння папрашу ў яго!
- Нам трэба ўлетку...
- Зразумела! - весела адказала Маруся. - Давай знаёмiцца! Маруся Вайтовiч, iнжынер праектнага аддзела "Менскбудпраекта". Зараз я табе свой тэлефон пакiну.
I хуценька напiсала на паперцы.
- А я - Алена Акулiч, - усмiхнулася дзяўчына, паклала паперку ў кiшэню. Шчаслiва! Пабачымся!
Маруся амаль подбегам неслася па калiдоры да свайго аддзела, усё баялася нарвацца на Дуброўскага. Мiнулы раз ён моцна насварыўся на яе за спазненне.
- Ну што? - выдыхнула Маруся, заскочыўшы ў аддзел. - Не заглядваў Дуброўскi?
- Няма на каго тут яму заглядваць, - засмяялася Зоська, разглядваючы свой нос у пудранiцу i пэцкаючы пэндзлiкам пад вейкамi.
- Ён цяпер на польскiх паненак заглядваецца, - дадала Надзея Шэбан, разлiваючы ў кубкi каву. - У Гданьск паехаў на два тыднi. Можа, хоць цукерак прывязе?
- Глядзi, каб прывёз! - скрывiла вусны Зоська. - Вось у маёй сяброўкi начальнiк аддзела! Каву разам з iмi п'е, смяецца, жартуе. А наш Дуброўскi нават на навагоднiм агеньчыку мяне да танцаў не запрасiў, колькi нi маргала яму.
Зазванiў тэлефон. Надзея Шэбан падняла слухаўку.
- Маруся, цябе! - усмiхнулася ёй. - Напэўна, Анатоль твой...
Маруся з хваляваннем узяла слухаўку.
- Слухаю! - весела сказала яна. - Сцяпан? А дзе ж Анатоль? Што-небудзь здарылася? Зноў трэнiроўка... не можа пайсцi са мною ў кiно?.. Ты запрашаеш? Дзякую, Сцяпан... Я не пайду! Ну i што, што Анатоль папрасiў цябе? Няхай сабе прападаюць бiлеты! Запрасi так каго... Прабач!
Яна паклала слухаўку, i на вочы навярнулiся слёзы крыўды.
III
Мiкола мыўся пад душам пасля ранiшняга бегу, калi ў дзверы пастукалi. Закруцiўшыся ў прасцiнку, хлопец адчынiў дзверы. На парозе стаяла дзяўчына ў блакiтнай дутай куртцы, джынсах i вязанай шапачцы. У руках трымала вялiкую сумку.
- Вы да Антося? - ветлiва запытаў ён.
- Да цябе, дарагi! - цмокнула тая Мiколу ў шчаку i, адхiлiўшы з дарогi, прайшла ў пакойчык.
Кiнула, не гледзячы, убок рукавiчкi, шапку, паставiла сумку на стол. Адным махам развяла на куртцы замок i засталася ў прыгожым вязаным швэдры. Села на ложак, выцягнула ўперад ногi.
- Здымi чаботкi! - засмяялася гарэзлiва.
Мiкола, як зачараваны, паслухаўся. Але потым ускочыў, паставiў яе чаботкi ў кут i, паправiўшы на сабе прасцiнку, папытаўся:
- Ты хто такая?
- Ай, не пазнаў! - гучна засмяялася тая, адкiнуўшы назад галаву. - Наташа я, твая Наталачка! - паднялася з месца i абняла яго. Затым адхiнула i сур'ёзна дадала: - У мяне ёсць адзiн сакрэт, але я потым скажу. А цяпер, даруй мне, калi ласка, што я тады на цябе накрычала. Я закахалася i баялася, што ты мяне пакiнеш...
- Трамвайшчыца... - расчаравана прысеў на ложак Мiкола.
- Не злуйся! - падмiгнула яна i расшпiлiла сумку, пачала выкладваць на стол прысмакi. - Я табе шчупака фаршыраванага зрабiла, вось пернiкаў напякла... Бутэлечка... I падарунак, трымай!
Працягнула вялiкую каробку замежнага адэкалону.
- А што сёння за свята? - скрывiў вусны Мiкола, але каробку ўзяў.
- Дзень Савецкай Армii!
- Савецкага Саюза ўжо даўно няма, тупiца!
- А ты ж яшчэ ў Савецкай Армii служыў да перабудовы.
- Мне з табою не цiкава! Аб чым нам гаварыць, трамвайшчыца? - абурыўся Мiкола i выйшаў з пакойчыка.
- Што хочаш? - агрубелым голасам спытала смуглявая старая цыганка. - На хлопца, га?
- Я ўжо была ў вас, - цiха адказала Аленка, аглядаючы цёмны пакойчык з iконамi на покуцi.
- Прынесла?
- Не змагла дастаць ягонай вопраткi, - маркотна мовiла Аленка.
- Я не пра гэта, - перабiла яе цыганка. - Грошы прынесла? Для таго, каб скарыць ягоную волю, каб прымусiць ягонае цела злiцца з тваiм, патрэбна асаблiвая малiтва... Таму i грошы вялiкiя.
Аленка моўчкi працягнула цыганцы кiпу грошай, i тая засунула iх у патаемную кiшэню недзе ў складках спаднiцы.
- Малiтву вывучыла? Распранайся!
Аленка зняла з сябе ўсю вопратку, села на каленi на рассыпаную соль. Цыганка паставiла насупраць яе свечку. Налiла ў келiх вiна i паставiла з левага боку, налiла ў другi келiх вады i паставiла з правага.
- Чытай перад iконаю, - мовiла цыганка, - i маж спачатку вiном, тады вадою...
- Благаславi мяне, Мацi-Зямля, бо я дзiця тваё! - прашаптала Аленка. Благаславёныя будзьце мае вочы, каб я ўбачыла правiльныя шляхi да цябе!
Дзяўчына намачыла пальцы ў вiне i памазала вочы. Затым намачыла пальцы вадою i правяла над павекамi.
- Благаславёны будзь мой нос, каб я пачула асалоду твайго паху! прадаўжала яна. - Благаславёны будзь мой рот, каб я змагла гаварыць пра цябе, благаславёны будзьце мае грудзi, каб у iх бiлася адданае табе сэрца, благаславёныя будзьце мае ногi, каб я змагла iсцi па дарозе, якую пакажаш ты мне. Я - дзiця тваё, i ты, мацi, дапамажы мне!
Аленка азiрнулася на цыганку: "Што далей?"
Тая моўчкi пацiснула плячыма.
- Ты ж не прынесла ягонай вопраткi, - разважала цыганка. - З чаго я зраблю чароўныя лялькi? Вось што, апранайся i iдзi да яго проста зараз! Ён выйдзе да цябе, я ўпэўнена! Бяры яго вопратку i да мяне!
Аленка, як загiпнатызаваная, паднялася. Апрануўшыся, рашуча выйшла з хаты.
Мiкола, моцна ўзлаваны выхадкай Наташы, стаяў ля вахты. Праз акно, у водсвеце лiхтара, убачыў Аленку. Тая пазiрала ўгору, на вокны, i варушыла вуснамi. Ён выйшаў на парог i паклiкаў яе:
- Эй, на каго ты там молiшся?
- Я вокны лiчу... Дзе тваё акно, вызначаю, - наiўна адказала тая з дзiцячай радасцю ў голасе i падышла да яго.
- Як добра, што ты прыйшла! - шчыра ўзрадаваўся Мiкола i падумаў, што з дапамогай гэтай дзiвачкi, якая штовечар тырчыць пад ягонымi вокнамi, ён выжыве Наташу. - Я ўжо па табе засумаваў! Чаму не прыходзiла?
Ён абняў Аленку i заўважыў, што палiто знiзу крыху парванае i зашытае. "Што, ёй бацькi не дапамагаюць?" - здзiвiўся.
- Я раней прыходзiла, - усмiхнулася Аленка, ледзь паспяваючы за iм. - Але вас з Антосем увесь час дома няма, дзе вы ходзiце?
- Басейн, вячэрняя прабежка, трэнiроўкi, - уздыхнуў Мiкола, - вось i няма часу з дзяўчатамi бавiцца...
Яны падышлi да вахты.
- Гэта са мною! - падмiргнуў Мiкола старэнькаму дзядку-вахцёру i шапнуў Аленцы на вуха: "Дакументы не здавай! Застанешся..." i пацалаваў дзяўчыну ў шчаку. Аленка была на сёмым небе ад шчасця. Яна з такiм замiлаваннем глядзела на Мiколу, калi яны падымалiся на лiфце на ягоны паверх!
