К Акула - За волю (на белорусском языке)
Алесь устаў, закурыў, стануў перад ёю, зацягнуўся густым дымам i прадаўжаў:
- Я не хачу ўжо цябе паставiць сярод тых, у якiх можна лёгка сэкс выкарыстаць. Мне хочацца, - павер мне, даражэнькая, - захаваць у цябе чыстую i незасьмечаную прыгажосьць. Глянь сюды, дзяўчына! Магчыма, што я i дурань, магчыма - ведаю я такiя аргумэнты, - скажаш, што сэкс ёсьць найчысьцейшым яднаньнем жывых i кахаючых сябе людзей. Але, гэта ня ўсё яшчэ. Я - веруючы ў Бога чалавек. I пры тым вялiкi грэшнiк, бо адзiн Госпад бязгрэшны. О так, я ня зьдзiўлюся, калi ўбачу на тваiм твары сьляды iронii... Магчыма ў тваiх вачох я i ёсьць дурань, можа я i паэтычны нават дурань, але я табе ўжо сказаў: для мяне важная чыстая краса, незакранутая кветка. Пазiраю на цябе i так намагаюся кантраляваць жывёльныя гоны. Яй Богу! У канчатковым аналiзе для мяне большая ўцеха ад сьведамасьцi таго, што ты ёсьць незакранутая, нiколi ня была гвалчаная, чымся ўзяць цябе цяпер... Бачыш, я шчыра, ад сэрца гавару. Спадзяюся, што зразумееш мяне. Калi мы маем мець сэкс, дык няхай гэта станецца накш, у адпаведным месцы й часе. Навошта псаваць гэта цяпер? Зразумела ты мяне?
- Ясна, окэй! - з дакорам адказала дзяўчына. - Я толькi хацела аддацца табе зь любвi... i можа даказаць...
Яна ўстала i падбегла да дзьвярэй спальнi. Затрымалася, зачырванелая i дрыжачая, а расшпiленая блюзка агалiла поўненькiя, як рэпкi, грудзi.
- Алесь, ты... дурань!
Стукнула за сабой дзьвярмi. Адтуль, са спальнi, пачуўся раптоўны скрып ложка й пасьля здушаны, у падушку, плач.
- Вера, прашу цябе, ня злуйся! - сказаў голасна Якiмовiч.
- Iдзi к чорту, ты няўдзячны!
Дзяцюк стаяў каля зачыненых дзьвярэй i меркаваў цi зайсьцiся ў пакой. Выйшаў на вэранду й выкурыў запар тры цыгарэты.
27
Пасьля трывожнага сну, Алесь устаў рана, пабрыўся й памыўся. Вера, вiдаць, яшчэ спала, бо дзьверы былi зачыненыя. Алесь пайшоў у катэдж да Шпака, якi запрасiў яго на кубак сьвежазгатаванай кавы.
- Гэтая твая дзяўчына, - пачаў адразу Шпак, - цi ты добра яе ведаеш?
- Чаму-ж ня ведаю? Ведаю.
- Маеш сур'ёзныя намеры ў адносiнах да яе?
- Яшчэ няпэўны... Закахаўся, гэта ведаю... Але, вядома, для такога, перастралянага па ўсiх франтох кавалера, нялёгка...
- Калi пазволiш на такое больш дакладнае пытаньне: цi маеш намер зь ёй жанiцца?
- Гэта якраз галоўнае, што маю вырашыць. Я ведаю, што Вера - гэта выдатны матар'ял, цi адзiн дзяцюк хацеў-бы на яе сваю лапу палажыць... Але... ведаеце, яна цалкам i вельмi мiлая асоба, апроч таго - прыгожая, характар, iнтэлект...
- Пра гэты iнтэлект, як ты яго згадаў. Цi не занадта яна здольная?
- Як гэта разумець?
- Калi сказаць табе, Алесь, праўду, дык я думаю пра яе ад учарашняй сустрэчы.
Алесь пачаставаў пiсьменьнiка цыгарэтамi. Закурылi.
- Ну i? - пытаўся Алесь.
- Яна выглядае выключна здольнай. Некаторае пра яе проста ня месьцiцца ў маёй галаве. Прыкладна: ейная беларуская мова i зацiкаўленьне нашымi суродзiчамi. Яна-ж вельмi цiкавiцца нашымi, цi-ж ня так?
- Ага, цiкавiцца.
- I ты ўжо, пэўне, пазнаёмiў яе з многiмi.
- Так, але...
- Я так i меркаваў.
- А што-ж тут дзiўнага?
- Дзiўнага? Ёсьць магчымасьць, што яе нехта сюды паслаў з пэўнай мэтай! - Гэткае меркаваньне Шпак выказаў паволi i цьвёрдым, упэўненым голасам. Задумаўшыся, мужчыны пiльна пазiралi адзiн аднаму ў вочы.
- Ня можа быць! - наўмысна голасна, быццам жадаючы самога сябе пераканаць, сказаў Алесь. - Гэта запраўдны нонсэнс, я ўпэўнены. Я сустрэў яе ў краме, дзе яе прынялi без майго ведама на працу. Пазнаёмiлiся ды закахалiся.
- Прабач мне за наступнае пытаньне.
- Калi ласка.
- Цi ты сьпiш зь ёю?
- Ды не. Нiколi больш пацалунку.
Алесь прыгадаў учарашняе й на мiг падумаў, цi расказаць пiсьменьнiку пра тое, але пастанавiў маўчаць.
- Чаму не? - прадаўжаў цiкавiцца Шпак.
- Як вам тут адказаць? Спадзяюся, што зразумееце. Для мяне яна ёсьць больш, чымся звычайная нармальная i прыгожая дзяўчына. Я ведаў не адну дзяўчыну й выбiраў. А гэткай, вось такога арыгiналу, як гэтая - не сустракаў яшчэ. Яна не малюе сябе, як iншыя, яна сумленная i чыстая, працавiтая... Вера для мяне - быццам польны сьцiплы рамонак. Коратка гаворачы, яна ўвасобiла тыя якасьцi, якiх я шукаў у дзяўчат. Апроч таго, - i цi не самая важнае - яна беларускага паходжаньня. Спадзяюся, што мяне разумееце?
- Здаецца, што так, толькi...
- Толькi?
- Не хачу цябе бянтэжыць цi ўпiкнуць. Ня траць галавы. I памятай, што атрута падаецца нагледжанай ахвяры ў найпрыгажэйшай i найбольш дарагой чашы!
- Божа мой! Як гэта вы такое... Што з вамi?!
Шпак маўчаў.
- Няважна, забудзься, што я сказаў, не бяры гэтага ўсур'ёз. Магчыма, што я шукаю дзiрак у цэлым. Можа быць, што ўплывае на мяне й пiхае на падазрэньнi мой собскi лёс. Магчыма, што на старыя гады развагу трачу. Прабач мне, што я сугэраваў такую магчымасьць. Кахай дзяўчыну, цешся поўным жыцьцём.
Пiсьменьнiк, здалося Алесю, быццам шакiраваў сябе за тое, што прадугледзiў адну магчымасьць. Цi падазрэньнi ягоныя запраўды маглi мець якую аснову?
Калi Вера ўстала, памылася, зачасалася, неяк паказённаму з Алесем прывiталася. У вачох ейных спасьцярог Алесь нешта новае, чаго ўчора там ня было: ледзь-ледзь прыкметную цьвёрдасьць. Намагалася быць ветлiвай, вясёлай, але ўсё гэта, вiдаць было, не зьлiквiдавала мiж ёй i Алесем пэўнай напружанасьцi.
28
Шмат якiя суродзiчы пыталiся Алеся якiм чынам, на ягоную думку, iхныя адрасы маглi трапiць на камунiстычную паштовую лiсту. - Што сталася? Мы нiкому, апроч цябе й некаторых зусiм давераных асобаў, не давалi цяперашнiх адрасоў. Цi можа якi бальшавiцкi агент празь цябе атрымаў нашы адрасы?
Спачатку Алесь запярэчваў, што ён нейкiм чынам да гэтага спрычынiўся. Некаторыя асьмелiлiся самога Якiмовiча падазраваць у сувязях з камунiстамi. Зьбянтэжаны дзяцюк праверыў свой блакнот з чорнымi вокладкамi. Нiколi не падазраваў, што Вера магла яго ўкрасьцi й выкарыстаць. Куды пазьней, пасьля вялiкай шкоды, Алесь будзе дзiвiцца як у гэны крытычны час ён быў поўнасьцю адурманены каханьнем, дзяўчыну амаль анёлкам уяўляў. Носьбiтка маральнай чысьцiнi, цноты, сьцiпласьцi, першараднае красаты. Гэткае ўяўленьне, асьлепленае любоўнымi эмоцыямi, ня толькi замiнала бачыць практычную штодзённасьць, але iгнаравала некаторыя перасьцярогi, як прыкладна тыя, што выказаў пiсьменьнiк Шпак.
Алесь пастанавiў наведаць РСМП - дзяржаўную палiцыю, што ў гэны час займалася, апроч iншага крымiналу, бясьпекай грамадзянаў краiны. Хацеў распытацца, цi ўлада можа якiм чынам памагчы спынiць хвалю камунiстычнага прапагандовага смуроду, якi залiваў ягоных суродзiчаў - новых Канадыйцаў. Параiлi яму пабачыць сяржанта Макнулты, якi, мабыць, займаўся справамi чужой падрыўной прапаганды. Прыстойны й ветлiвы мужчына сярэдняга веку ўважна выслухаў Алеся, ня спыняючы яго, пасьля ўстаў з-за стала й адчынiў пару высокiх мэталёвых шуфлядаў пры сьцяне.
- Хадзiце сюды, зiрнiце! - сказаў Якiмовiчу.
У Алеся вочы разьбягалiся. Паўнюсенькiя шафкi таго "дабра" ад усходня-бэрлiнскага камiтэту прынамся ў дванаццацi мовах. I ўсе гэтыя "завяртанскiя" "газэткi", разам iз знаёмым дэвiзам "пралетары ўсiх краiн, яднайцеся", у архiве палiцыi гэтай шчодрай у дапамозе выгнаньнiкам з iмпэрыi Гулагу, выглядалi такой ненавiснай i нiкчэмнай недарэчнасьцю.
- Вы ня першыя, што з такiмi скаргамi прыходзiце да нас i напэўна не апошнiя, - паясьняў сяржант Макнулты. - Такiя цi падобныя скаргi атрымлiваем амаль кажны дзень.
- I што вы робiце, каб гэтым людзям памагчы?
- У нас зьвязаныя рукi. Пошта ня можа й ня будзе правяраць кажнае пасылкi, што прыходзiць з-за зялезнае занавесы. Наша права не забараняе атрымлiваць i варожую прапаганду. Вольнасьць слова, прэсы i падобнае...
- Але-ж гэта ня ёсьць нейкая звычайная прэса, - узлаваўся Алесь. - Цi вы не разумееце? Яны шантажуюць людзей, дома пагражаюць iхнай раднi, ставяць многiх пад небясьпекай рэпрэсii з рук дзяржаўных ворганаў. Цi-ж вы ня бачыце эфэкту такой iхнай антыгуманнай акцыi? Тут iдзе пра запалохваньне грамадзян нашае дзяржавы, шантаж...
- Мы поўнасьцю гэта разумеем, мiстар Якiмовiч, ды, на жаль, ня можам гэтаму запабегчы. Мы зьвярталiся да паштовых уладаў. Iхны адказ: правяраць i эвэнтуальна цэнзураваць прыватнай перапiскi, згодна з нашым правам, ня можам...
- I гэта ўсё? Вы нiчога ня можаце зрабiць, каб спынiць хвалю гэтага камунiстычнага бруду?
- Мне прыкра... А цi вы не маглi-б нам памагчы?
- Як гэта памагчы?
- Калi вы ведаеце якога-небудзь iхнага агента, каторы зьбiрае для iх iнфармацыi пра Канадыйцаў да памагае iм у гэтай нiкчэмнай працы, дык мы такiмi людзьмi цiкавiмся.
- Дзякую за добрую iдэю, - скрывiўся на твары Алесь. - Буду прыглядацца i прыслухоўвацца.
Алесь падзякаваў Макнулты за ягоны час, выйшаў на вулiцу, сеў у сваё аўта й думаў. Кажны год у першы панядзелак верасьня ў Злучаных Штатах i Канадзе ёсьць так званы Labor Day. Даслоўна гэта азначае "дзень працоўных", канкрэтна - сьвята працоўных. Людзi ня йдуць на працу, кампанii iм усёроўна за гэты дзень плацяць, а працоўныя зь iндустрыi ладзяць розныя дэманстрацыi, у якiх рэклямуюць свае дамаганьнi й палiтычныя праграмы. Нашы суродзiчы празвалi гэны дзень сьвятам Лебярдзея.
