Kniga-Online.club
» » » » Якуб Колас - Новая зямля (на белорусском языке)

Якуб Колас - Новая зямля (на белорусском языке)

Читать бесплатно Якуб Колас - Новая зямля (на белорусском языке). Жанр: Русская классическая проза издательство неизвестно, год 2004. Так же читаем полные версии (весь текст) онлайн без регистрации и SMS на сайте kniga-online.club или прочесть краткое содержание, предисловие (аннотацию), описание и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении.
Перейти на страницу:

Але зiрнем мы на Парэчча,

Чым там у лесе жыве хата,

Як там рыхтуюцца да свята

I як калядкi сустракаюць.

Навуку хлопцы прыпыняюць,

У iх - развязаныя рукi:

Да "правадоў" няма навукi.

Дарэктар з радасцi спявае,

Дадому едзе, спачывае,

I летнi збор цяжэрнай працы,

Хлябоў высокi торп-палацы,

Праслухаў цэпаў голас ёмкi,

I дзе быў торп - там стог саломкi,

А цэп замоўк, хоць не навекi,

I зерне ссыпалi ў засекi.

Антось таксама цяпер вольны,

Яму - бы празнiчак прастольны:

Сюд-туд, глядзiш - ён ухадзiўся,

Цi з'еў цi не - на луг пашыўся;

Цягнуў луг дзядзьку, iм валодаў.

Сябра майстэрства i паходаў,

Сякерку, вострую падругу,

Засуне спрытна за папругу.

I Костусь з дзядзькам, як вядома;

Хiба ты ўседзiш цяпер дома?

А з дзядзькам пойдзеш - так цiкава!

Яны йдуць бойка i рухава,

Бо зiмны холад падганяе.

Любота, братцы! снег лятае,

Ды так спакойна, так цiхутка!

Куды нi глянь - усё бялютка.

А тыя лёгкiя пушынкi,

Здальнейшых ручак кружавiнкi,

Сухiх чаротаў чуць крануцца,

То так жа люба засмяюцца,

То цiха-цiха загамоняць,

То штось шушукнуць, то зазвоняць.

А там, мiж лесам i табою,

Сам Бог паводзiць барадою:

Трасецца сетачка сняжынак,

Як смех прыгожанькiх дзяўчынак,

Што звонiць песняй маладою.

Антось на рэчцы прыпынiўся:

Тут першы загарад таiўся

Пад гэтым снегам i пад лёдам

З адным-аднюткiм толькi ходам,

I той бучом быў перахвачан

Яшчэ увосень час тут страчан,

Палонка лёдам моцна скута,

Ды працы тут адна мiнута.

Палонку дзядзька прасякае,

А Костусь, радасны, чакае,

I зорыць пiльна ён вачыма,

Калi той бучык дзядзька ўзнiме.

А дзядзька - о, ён акуратны!

Работнiк дзядзька наш выдатны:

Ва ўсiм парадак i лад любiць

I часу дарма ён не губiць!

Прасек палонку, крыгу вынуў,

Тады на бучык вока кiнуў,

Бярэ за палку, падымае

I буч на бераг выкiдае.

I дзядзькаў твар крыху святлее

Была слабая тут надзея;

А вось глядзi, там штось шалпоча,

Вiдаць, iх доля не сiроча!

I буч кулём угору ставяць

I часу доўга тут не бавяць.

Развязан куль. Тут гоман, смех,

I рыбу вытраслi на снег.

Акуньчык спрытна страпянуўся,

Мянёк-завала ўзварухнуўся,

Яшчэ мянёк ды пара плотак.

Ну, вось табе i заработак!

А там яшчэ ёсць загародкi...

Не дармы, не, iх пераходкi!

Iдуць дадому, разважаюць,

Чаго на святы накупляюць,

Антось часамi, як дзiця.

Тым часам заўтра i Куцця.

Мiхал - ужо нейк вайшло ў моду

Ў Нясвiж прад святамi штогоду

Вазiў для замкавых паноў

Грыбы, i рыбу, i зайцоў.

Куцця. Марозна. Хмурнавата.

Сняжок падкiдвае заўзята;

Снег на Куццю - грыбы на лета,

Такая матчына прымета,

А сцежкi чорны - ягад многа;

Ну, i за гэта хвала Богу.

Абегаў Ўладзя раўчавiну,

I клiн, i пасечку, лагчыну.

Па жменьцы ў снег аўса стаўляе

Зайцоў ён гэтым прывабляе,

Каб праз акенечка з каморы,

Калi прынадзiцца каторы

У ночку цёмную хадзiць,

Навесцi стрэльбу i забiць,

Бо тут зайцоў было даволi.

I дроў на свята накалолi,

Трасянкi загадзя натрэслi,

Сянца пахучага прынеслi:

Куццi гаршчок ужо ў калена

Стаяў на лаве, чакаў сена,

I вось цяпер гаршчок з куццёю,

Як цар даўнейшаю парою,

Ў пачэсны кут, на свой прастол,

Стаўляўся з гонарам за стол

На гэта сена пад багамi,

Ўладар над хлебам i блiнамi,

Бо ён у гэты дзень - персона!

Яго вянчаў абрус-карона:

Гаршчок агорнуты пашанай,

Хоць ён фамiлii глiнянай.

Якiя ж матчыны намеры

Наконт куццi, наконт вячэры?

Ох, гэта дзецям знаць цiкава,

Калi якая будзе страва,

Ў якiм лiку, ў якiм парадку?

Што на канцы i што ўпачатку?

А ў маткi ўсё абмеркавана

I ўсё прадумана ад рана.

Там, на гары, пад шчытам дзе-та,

Быў мак павешан яшчэ з лета

Цяпер у цёрле ён пацёрты.

У патайным куце каморы,

Як смерць Кашчэя, пад запоры

Мядок быў хiтра дзесь запёрты,

Цяпер яго насталi часы,

Бо ён патрэбен для закрасы,

I што кiсель той без сыты

У вечарок гэты святы?

Маўчком Антось часiнай шэрай

У ельнячок шмыгнуў з сякерай:

Цi ж ён звярэдзiцца, сагрэшыць,

Калi малых дзяцей пацешыць

I iх ялiнкай пад куццю

Хоць раз забавiць у жыццю,

Калi забавiць толькi зможа?

Ялiнка ў хаце так прыгожа!

I колькi радасцi i ўцехi!

На ёй валоскiя арэхi,

А з пазалочанай паперкi

Глядзяць панадныя цукеркi;

I больш на ёй няма нiчога,

Ды хiба ж дзецям трэба многа?

Даволi з iх i той прынады

Яны давольны, яны рады.

У хаце добры лад i згода,

Як патрабуе i прыгода,

Паважнасць вечара святога

Не ўчуеш слова ты благога,

I ўсе прыбралiсь i памылiсь,

Мiхал з Антосем падгалiлiсь

I парасчэсвалi чупрыны.

- Ну, засцiлайце стол, мужчыны!

I стол той гуртам прыбiраюць,

Настольнiк белы падымаюць,

На стол растрэсваюць мурог

На сене колiсь быў Сын Бог

I роўным пластам рассцiлаюць,

Сянцо абрусам закрываюць.

За стол садзяцца ўсе ў парадку

I прад сабой кладуць аладку,

Вiдэльцы, лыжкi разбiраюць

I стравы першае чакаюць.

- Ты, брат, глядзi не ашукайся:

Не надта зразу накiдайся,

Бо потым шчыра пашкадуеш,

Калi жывот свой напiцуеш:

Чым дальш - смачнейшыя патравы,

I многа iх, i ўсе цiкавы;

Я знаю хiтрасць гэту ўсю,

Алесь гаворыць Кастусю.

Мiхал бутэльку адтыкае,

Бо ўжо закуска тут чакае:

Стаяць, як горкi, скавародкi,

Тут акунькi, мянькi i плоткi,

Ды так падсмажаны, што люба

Сама да iх iмкнецца губа.

Гарэлка, радасць-весялуха,

Прыемна булькае для вуха

I гэтак вочы прыцягае,

Ну, як каханка маладая!

- Ну, што ж, Антось, здароў будзь, браце!

Няхай дае Бог лад у хаце,

Дабра, прыбытку прыспарае,

Каб у хляве ды ўсё пладзiлась,

Каб жыта ў полi каласiлась,

Няхай раяцца добра пчолы,

I самi будзем мы вясёлы;

За год дай божа дачакаць

Здаровым новы год спаткаць.

- Дай божа! - дзядзька адазваўся

I сам з прамовай зварачаўся,

П'ючы цяпер да гаспадынi,

Падатак кожнай дай часiне,

На ўсё гатовы ў кожным часе.

I вось вячэра зачалася!

Спынiцца мушу я на квасе:

Ён колер меў чырванаваты;

Тут быў таран, мянёк пузаты,

Шчупак, лiнок, акунь, карась,

Кялбок i ялец, плотка, язь,

Яшчэ засушаныя з лета.

Але не ўсё яшчэ i гэта:

Аздоблен квас быў i грыбамi,

Выключна ўсё баравiчкамi;

Цыбуля, перчык, лiст бабковы

Ну, не ўясiсь, каб я здаровы!

Пiльнуй, - цiшком скажу мiж намi,

Каб i язык не ўцёк часамi.

За квасам елi верашчаку,

А потым блiнчыкi на маку,

А там ламанцы-праснакi

З пшанiчнай добрае мукi;

А макаў сок такi салодкi!

Ламанцы ў iм, ну, як калодкi

Так добра макам пранялiся,

У рот паложыш - аблiжыся.

За прасначкамi йшлi кампоты,

Кiсель з мядоваю сытою;

Вячэру скончылi куццёю,

Але ўжо елi без ахвоты,

Абы падатак той аддаць,

Стары звычай ушанаваць.

I после гэтакай вячэры

Жывот выпучваўся без меры,

А з-за стала як уставалi,

То нават трохi i стагналi.

На першы дзень святых калядак

Такi ўжо быў стары парадак

Збiралi сена са стала,

Кармiлi iм каня, вала

I ўсiх жывёлiн, хоць па жменi,

А на стале, ў драбнюткiм сене

Здавён-даўна вялося й гэта

Уважна зернетак шукалi

I па тых зернетках гадалi,

Якi зародзiць хлеб налета.

XXI. ТАЕМНЫЯ ГУКI

Пад iншы год у холад люты,

Калi ўсе рэчкi лёдам скуты

I ўсё пад снегам качанее,

Глядзiш - цяплом табе павее,

I з поўдня вецер хмары гонiць,

У вокны дождж буйны зазвонiць

I з капяжоў руччом сцякае,

I снег жыўцом ён паядае.

Скiдае лес убор зiмовы.

I шум другi на лад-спеў новы

Над борам цягне несканчона.

I фанабэрыцца варона:

"Вясна! вясна! гразь! гразь!" - спявае,

Як бы вясну ўжо сустракае.

Памiж алешнiку змяёю

Крынiца чорнай паласою

На свет зiрнула, лёд прабiла,

Ў старых карчах загаманiла.

I палыселi касагоры,

Вадою поўняцца разоры,

Бяжыць, шумiць вада ў лагчынах.

I лёд уздуўся ў азярынах,

Дарогi ў полi ўсе псуюцца,

Аб крыгi крыгi з шумам труцца,

I луг залiт увесь вадою,

Як i сапраўднаю вясною.

Ды гэта толькi кпiны-жарты:

Зiмой цяпла чакаць не варта

Зiма свайго не падаруе

I злосна ветрам засвiдруе

Ды так пацягне, так зайграе,

Што проста нос табе зрывае.

I выюць ў полi завiрухi,

Як за труною маладухi,

На лес накiдваюць намiткi

I робяць гурбы ўвачавiдкi.

Варона гонар свой збаўляе,

Ды зноў да сметнiка вiтае,

I свой жывот галодны пынiць,

На спевы дзюба не расчынiць.

Дзярэўi ў белы пух убраны,

I снегам "лысiны" засланы;

Застылi рэчкi, азярыны

Перейти на страницу:

Якуб Колас читать все книги автора по порядку

Якуб Колас - все книги автора в одном месте читать по порядку полные версии на сайте онлайн библиотеки kniga-online.club.


Новая зямля (на белорусском языке) отзывы

Отзывы читателей о книге Новая зямля (на белорусском языке), автор: Якуб Колас. Читайте комментарии и мнения людей о произведении.


Уважаемые читатели и просто посетители нашей библиотеки! Просим Вас придерживаться определенных правил при комментировании литературных произведений.

  • 1. Просьба отказаться от дискриминационных высказываний. Мы защищаем право наших читателей свободно выражать свою точку зрения. Вместе с тем мы не терпим агрессии. На сайте запрещено оставлять комментарий, который содержит унизительные высказывания или призывы к насилию по отношению к отдельным лицам или группам людей на основании их расы, этнического происхождения, вероисповедания, недееспособности, пола, возраста, статуса ветерана, касты или сексуальной ориентации.
  • 2. Просьба отказаться от оскорблений, угроз и запугиваний.
  • 3. Просьба отказаться от нецензурной лексики.
  • 4. Просьба вести себя максимально корректно как по отношению к авторам, так и по отношению к другим читателям и их комментариям.

Надеемся на Ваше понимание и благоразумие. С уважением, администратор kniga-online.


Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*
Подтвердите что вы не робот:*