Владимир Антонович - ГРАМОТЫ ВЕЛИКИХЪ КНЯЗЕЙ ЛИТОВСКИХЪ съ 1390 по 1569 годъ собранныя и изданныя подъ редакціею Владиміра Антоновича и Константина Козловскаго.

Zygmónt trzeci etc.

Oznajmuiem tym Listem naszym komu to wiedzieć należy; pokładał przed nami . . . . . . Żądał od nas dworzanin nasz urodzony Mikolay Fronckiewicz-Radzymińsky, starosta Wasilisky, abyśmy z metrik Cancellarii naszey W. X. L. vidimusem wydać rozkazali sprawę w tym liście niżey opisaną, która w ten nasz list, nazwany vidimus, słowo w słowo wpisaćeśmy kazali i tak się w sobie ma:

»Zygmunt-August, Bożą miłością król Polsky, wielki xiąże Litewski, Ruski, Pruski, Żomoidsky, Mazowiecky, Inflancky, y innych. Oznaymuiem tym listem naszym ninieyszym y na potym będącym: bił nam czołem bojarzyn episkopstwa Łuckiego i Ostrogskiego, Hryhory Siestrzan, y powiedział przed nami, iż bywszy episkop Łucky i Ostrożsky Josif, za służby iego, które on w sprawach y w niemałych potrzebach cerkiewnych episkopu Łuckiey y Ostrożskiey, imieniczko nazwane Toczywieki, z dworcem, z ludźmi, z stawy, z młyny, z lasy i ze wszystkimi grunty, płaty, dochody y pożytki iako się to imianiczko samo w sobie ma, w granicach y obychodziech swoich niczego na sobie nie zostawując; a potem y terażnieyszy episkop Łucky Ostrożsky, Marko Żorawnicky, widząc iego także być czło-/114/wieka godnego y potrzebnego w każdych sprawach cerkiewnych, wedle daniny przodka swojego, episkopa Jozefa, przy tem ymieniezku Toczywiekach jego zostawiwszy, na to iemu list swóy dali, który list przed nami pokładał, biiąc czołem, abysmo my, hospodar, zwierchności naszey hospodarskiey, iako podawca one iemu dali, na list iemu stwierdzili naszym listem na wieczność, który list ieśmo, oglądawszy, kazaliśmo słowo od słowa w ten nasz list wypisać y tak się w sobie ma:

»Miłością Bożą y przeczystey jego macierzy y Świętego apostoła ewanielista, Chrystozoma Joanna Bohosłowa, my, Marko, episkop Łucki y Ostrożsky, czynim iawno tym naszym listem niniesznim y na potem będącym, komu będzie tego wiedzieć potrzeba okazywała, iż z łaski Bożey y hospodarskiey będąc nam obdarzonym miejscem tym stolicą Episkopii Łuckiey y Ostrożskiey ieszcze narzeczonym Episkopem, pokładał przed nami list, daninę przodka naszego episkopa Łuckiego y Ostrożskiego, nieboszczyka Józefa z podpisem własney ręki iego, bojarzyn nasz cerkiewny, Hrehory Siestrzan, któremum dał y opatrznie udziałał za służby iego y nakłady, które on od niemałego czasu czynił, ieżdżąc do dworu hospodarskiego y dowodząc praw w krzywdach y doległościach cerkiewnych, przyjmując trudności y nakłady nie małe, w tem iemu nagrodę y opatrzenie czyniąc y rozumieiąc y naprzód iego być potrzebnym y godnym sługą Cerkwie Bożey, dał iemu imienie cerkiewne pod Ostrogiem, Toczywicki, które leż izdawna bojarze dzierżywali i służbu Cerkwi Bożey z niego służyli, i bił nam czołem, abyśmo iego przy tym imieniu Toczywiekach, wedle daniny i listu przodka naszego, nieboszczyka Józefa, zostawili y z tego jego nie ruszyli; a tak my onego listu daniny przodka naszego oglądawszy y dostatecznie z niego wyrozumiawsy, wziowszy s tego wiadomość, iż on w posługach Cerkwi Bożej do dworu hospodarskiego trudności y nakłady nic małe przyjmował, a naiwięcey też y ia rozumiejąc jego być potrzebnym y pożytecznym sługą Cerkwie Bożey, ni w czym nie naruszając daniny przodka naszego, nieboszczyka Józefa, a wiedząc, iż też z dawnych czasów te imienie cerkiewne bojarze dzierżywali, na czołembicie iego tośmy uczynili y przy tym imieniu Toczywiekach według daniny przodka naszego zostawili; a tak teraz, gdy nas prosił y bił nam czołem, abychmo iemu na to imienie Toczywieki list nasz pod pieczęcią stolicy naszey episkopskiey dali y to iemu potwierdzili, gdzie będąc nam w tym mieście episkopskim czas niemały, bacząc ochotne y pilne służby iego ku sobie y Cerkwi Bożey, y za proźbą y czołem biciem iego, tośmy udziełali i tym listem naszym to imienie Toczywieki iemu daiem i potwierdzamy, — ma on sam, żona, dzieci /115/ y potomki iego, to imienie z ludźmi y ich robotami, y podaczkami, y z ziemiami naszymi, y z dąbrowami, a lesy, zaroslami, y z pasiekami, y sianożęćmi, z stawy, które w siele Toczywiekach, y ze wszystkim, a wszystkim, tak iako się to imienie Toczywieki z dawnych czasów w sobie y granicach y obchodziech y pożytkach swoich ma, potem iako y pierwsze boiarze przód te imienie Toczywifki y używali iednego młyna na rzece Lubuci, który Siestrzan dzierżał, ma na nas do imienia naszego Tuszczy dzierżan być. A on wolen będzie w tym imieniu Toczywiekach dwór sobie zbudować y wszystkie pożytki, według woli y zdania swego, iako chcąc ku swemu dobremu y pożytecznemu przywłaszczać y iego dzierżeć wiecznie y używać, a z tego służbę bojarską, iako pirsze boiarze szlachta cerkwi Bożey służą, y on ma nam y potomkom naszym ku cerkwi Bożey służyć; a my sami y potym będący Episkopi Łuckie i Ostrogskie z ludzi iego żadnjch płatów y wołowszczyzn na siebie brać, y iego samego, żony, dzieci y potomki iego niektórymi przyczynami z tego imienia Toczywieków, y oni sami y niektóre krzywdy y przekazy iemu w tym imieniu czynić nie maią y natośmy dali temu boiarzynu naszem i Sestrzanu, żonie y potomkom iego, ten nasz list pod pieczęcią y s podpisem ręki mey. Pisan w Zorawnikach. Roku pańskiego 1567, miesiąca Januaria 12 dnia. — I gdyż imienia kościelne, iako własność nasza hospodarska, w podaniu i szafowaniu naszym iest; my z zwierzchności naszey łaskawey na to pozwoliwszy, przy tym imieniu Toczywiekach, wedle daniny episkopów Łuckich, iego zostawili, y tym listem naszym zoslawuiem y utwierdzamy to na wieczne czasy ma Hrehory Sestrzan sam y iego żona, dzieci y potomkowie ich one imieniczko w episkopii Łuckiey i Ostrożskiey Toczywieki, z dworem, z ludźmi, stawy, z lesy i ze wszystkimi grunty, płaty, y dochody, y pożytki, y ze wszystkiem, iako się imieniczko samo w sobie w szyrokości gruntu, w granicach y obychodziech swoich ma, dzierżeć y używać wieczno y na wieki nieporuszno, będąc wolny w tym imieniu Toczywiekach przybawić, rozszyrzać y wszelakie pożytki jakiekolwiek imienie nazwane abo mianowane być maią, przymnażać y przyczyniać, sprawując y zachowując się we wszystkim po temu według listu teraźnicyszego episkopa Łuckiego Marka Żorawnickiego, na to imieniczko danego, y s tego imieniezka Toczywiek będzie powinien on y potomki iego episkopii teraźnieyszev Łuckicy y Ostrożskiey y potym będącym episkopom Łuckim y Ostrożskim ku episkopii Łuckiey służyć y podarek y płata niiakiego z tego imieniczka on sam y potomki iego dawać maią. A na twierdost tego ten nasz list ręką naszą hospodarską podpisawszy y pieczęć naszą k niemu /116/ przywiesić ieśmo kazali. Pisan w Wołożynie. Roku 1568, miesiąca Januaria 22 dnia.

Podpis ręki Hospodarskiey. Michayło Haraburda, pisarz. — Którey sprawy ten nasz list nazwany vidimus, pod pieczęcią naszą wielka W. X. L. dworzaninu naszemu urodzonemu Michałowi Fronckiewicza Radzymińskiemu staroście Wasiliskiemu wydan iest. Pisan w Wołożynie na Sejmie Walnym. Roku panskiego 1605, miesiąca marca 2 dnia. U tego vidimusa pieczęć hospodarska W. X. L, a podpis ręki — Lew Sapieha. Cancell. W. X. L. Jan Duksza. A tak my k prozbie, іако słuszney, łaskawie się przichilaiąc, listy wysze pomienione, iako się w sobie maja, kazawszy do xiąg Cancellarii naszey przyiąć y wpisać; a na większą twardość do tego listu naszego pieczęć koronną przycisnąć ieśmy kazali. Pisan w Warszawie, roku 1619, miesiąca Marca 2 dnia. Panowania naszego polskiego 32, a świedzkiego 26 roku. Stanisław Żołkiewskius Regni poloniae Cancellarii, Sprawa Jaśnie wielmożnego JS. M. pana Stanisława Żołkiewskiego kanclerza i hetmana naywyższego koronnego. Floryan Oleszko, woyski Włodzimirski, sekretarz y pisarz jego królewskiej mości.

Pieczęć

Wielka Coronna.

Сообщено B. Антоновичемъ.

52.

Уступка протоіереемъ овруцкой церкви св. Василія Великаго, Григоріемъ Василевскимъ, урочища Трыстеницкого въ потомственное владЂніе крестьянамъ села МухоЂдъ, Даниловичамъ, подъ условіемъ отдачи ежегодной дани въ пользу церкви по 10 ведеръ меду. 1568, марта 9.

Року тисеча шестъсотъ деветдесіятъ семого, месаца окътобрия двадцатъ второго дня. /117/

На уряде кгродскомъ, в замку его королевъское мылости Овъруцъкомъ, передо мною, Даныелемъ Левъковскимъ, намесником на тот час подстароства и реентом кгродским Овъруцъкимъ и книгамы нинешьнимы кгродскими Овъруцькими comparens personaliter prze wielebny w Bogu jego mość ociec Semion Komar, protopopa Owrucki, ten zapis, od Jakowa, Hrynia, Kalenika y Kondrata Daniłowiczow, poddanych Muchoiedowskich, przy pieczęciach dwoch przycisnionych, wielebnemu w Bogu jego mości oycu Hrehoremu Wasylewskiemu, protopopie Owruckiemu, ratione intro contentorum dany y służący, dla zapisania do xiąg ninipyszych grodzkich Owruckich per oblalam podał, prosząc mnie, urzędu, aby ten zapis do xiąg ninieyszych wpisany był, a tak ja, urząd, ex munere officii mei, pomieniony zapis ad acticandum przymuiąc, z początku aż do koncz czytać przed sobą kazałem, ktorego iest russkim pismem tenor takowy: »Я Яковъ весполъ з братиею моею: Грынемь, а Каленыкомъ, а Кондратомъ Даныловычы, подданные ее милости панее Ивановое Служъчиное, Пани Богъданы, Мухоедовъские, сознавамы и явъно чынымъ тымъ лыстомъ нашымъ, кому буде потреба того вЂдаты, такъ теперешнымъ, яко и на потомъ будучымъ, ижъ которая земля звечыстая, никому ничымъ непенная, храму святого Велыкого Васыля Овруцского, на имя Трыстеницкая, островъ Обрубный, ино мы братя вышейреченая всЂ сполечне били есмо чоломъ отцу Грыгорю Васылевъскому, протопопе Овруцъкому, абы его мылость той островъ нам вес далъ на даныны десеты ведрехъ меду пресного мЂры Овруцское на вЂчностъ; ино его милост то на наше чоломбытъе вчыныл и той остров вышепысаный намь вес на даныны десеты ведрехъ меду мЂры Овруцское далъ, маем его мылосты, отцу Грыгорю, або потомком его в кождый год с того острова вышемененого дани давати десет вЂдер меду пресного, доброго, мЂры Овруцское; а если быхмо его мылости не мЂли той даны десеты вЂдеръ меду сполняти, або гранъ земли сказити, або иншее знамя в тот остров Церъковъный вносити и якую колъвекъ шкоду земли вчынити, тогды повинни будемъ за то отцу Грыгорю, або потомку его, ведле права посполитого и статуту земского, всю шкоду платити, а вины се милости паней своей двадъцат копъ грошей маемъ заплатити, а отцу Грыгорию, або потомку его, вины десетъ копъ грошей маемъ заплатити, а потомъ отецъ Грыгорей, або потомокъ его, воленъ будет тот островъ вышереченый Святого Васыля от нас отнявъши, кому хотя дати, а его мылост то шкодыти. /118/ не будет, а для лепъшого сведомя и болшее твердосты сего нашего лысту о прыложене печатей били есмо чоломъ ихъ мылости: пану Богуфалу Мыхайловычу Павши, писару земскому, бирчому господарскому повЂту Киевъского, а пану Ивану Грыгоревичу Шысце Ставецскому; ихъ мылостей за прозбою нашею то вчинили и печати свои прыложити рачылы. Пысанъ ув Овъручомъ, под лето Божего нароженя тисеча пятъсотъ шестьдесятъ осмого, месяца марта девятого дня; у того запысу печатей две .... прытысненые«. Который-же то запыс за поданем и прозбою вышъмянованое особы подаваючое, а за моим урядовымъ прынятемъ, до кныгъ нынешныхъ естъ упысаный.