Ф. Сафиуллина - Самоучитель татарского на каждый день

— Нурия.

— О-о-о! Нурия сиңа кияҮгə чыгамы?

— ə нигə чыкмас икəн?

— Аның егете бар бит…

13. — Камил, син берəр кызны Үптеңме?

— əйе, бер кӨнне бер кыз белəн очраштык. Ул бик матур, акыллы кыз. Без аның белəн 1 ел йӨрдек (дружили). Ул миңа рӨхсəт итте Үбəргə. Мин аны кочакладым Һəм битеннəн Үптем…

14. — əбиемне бик сагындым. Авылга кайтсам, кочаклап Үбəм мин аны!

— Минем əбием Үзе мине кочаклый, Үзе Үбə.

— Кызык!

15. — Кызлар, мин конкурста беренче урын алдым!

— СӨендеңме соң?

— Ни əйтергə дə белмим.

16. — Роза, иртəгə вокзалга сине озатырга киликме?

— Вакытыгыз булса килегез.

— Тагын кем килə сине озатырга?

— Рамил килəчəк.

— Шулаймыни? əллə без килмикме?

— Килегез, килегез. Без бик шатланып очрашырбыз.

17. — Бу китапны югалтырга ярамый.

— Ник?

— Ул бер генə китап. Аны Өйгə дə бирмилəр.

— Шулаймыни?!

Задание 4. Постарайтесь сами составить предложения с этими глаголами в различных формах, которые вам знакомы. Употребите их в микродиалогах.

В татарском языке также много сложных предложений различной структуры. Сейчас мы ознакомимся с т. н. аналитическими предложениями, в которых употребля‏ются подчинительные сою‏зы (чөнки — потому что, əгəр — если, гəрчə — хотя и т. д.), относительные слова от корня шул — тот; такой (шу‍а — тому, шуны — того, то, шунда — там, у того, шу‍а карамастан — несмотря на, шул сəбəпле — по ‎той причине, шул вакытта — в то время и т. д.) и интонаِции ожидания и пояснения.

Задание 5. Переведите предложения.

1. Кем белə, шул əйтə

2. Кемне чакырам, шул бара.

3. Кемнəн сорыйм, шул ‌авап бирə.

4. Кемгə əйтəсез, шулар килер.

5. Кемдə я‍а дəреслек бар, шул китаптан укыгыз.

6. Бездə бер кыз‎шли, шул кызны‍ абыйсы — физик.

7. Бүген я‍гыр, шу‍а карамастан без гөмбə ‌ыярга киттек.

8. Урамда 35 градус салкын, шу‍а күрə балалар мəктəпкə бармадылар.

9. Жəрес бетəр, шул вакытта без сине‍ белəн сөйлəшербез.

10. Син ничек əйтəсе‍, мин шулай ‎шлəрмен.

11. Ул кая бара, син дə шунда бар.

12. Кызлар кайчан килсəлəр, шунда син ми‍а шалтырат (позвони).

13. Женат кайда була, мин дə шунда барам.

14. Син нəрсə яратса‍, мин дə шуны яратам.

Задание 6. Подобные предложения употребите в диалоге.

На сегодня все!

Сау булыгыз! Уңышлар телим.

Урок 48

Транспорт. Почта. Телефон. Телеграф. Диалоги.

Отдых. Диалоги.

Печать. Диалоги.

Здоровье. Диалоги.

(Кырык сигезенче дəрес)

Этот урок мы посвятим диалогам на темы: «Транспорт», «Почта, телефон, телеграф», «Отдых», «Печать», «Здоровье».

1. — Гафу итегез, 5-нче трамвай кайда туктый?

— Бакча янында.

2. — Гафу итегез, трамвай билеты ничə сум?

— 2 сум.

3. — Гафу итегез, алдагы тукталышта тӨшəсезме?

— Нинди була?

— Ирек мəйданы.

— əйе, тӨшəбез.

4. — Гафу итегез, миңа берəр талон бирмəссезме?

— Рəхим итегез.

5. — Гафу итегез, 1 пачка талон ничə сум?

— 20 сум.

6. — Гафу итегез, бу ничəнче автобус иде?

— Илле алтынчы.

— Ай, Өлгермəдек.

7. — Гафу итегез, автовокзалга ничек барырга?

— 2-нче троллейбус белəн.

— ə ул кайда туктый?

— əбҖəлилов тукталышында.

— Озак барасымы?

— 9-нчы тукталышта тӨшегез. Сул якта автовокзал булыр.

— Рəхмəт Сезгə.

— Берни тҮгел.

1. — Кичə миңа əнидəн хат килде.

— Нəрсə яза?

— Тизрəк кайт, ди. Урманда Җилəк кҮп, ди.

— Кайтасыңмы соң?

— Ике кӨннəн.

2. — Сезнең адресыгыз нинди?

— Казан, Тукай урамы, 14 йорт, 2-нче квартира.

3. — Сез хат ташучымы?

— əйе.

— Миңа бҮген хат юкмы?

— Юк шул.

4. — Гафу итегез, почта кайда микəн?

— Бер квартал барасы бар.

5. — Телеграмма бланклары бирегез əле.

— Мəгез (возьмите).

— Рəхмəт.

6. — Сезгə телеграмма.

— Каян?

— МəскəҮдəн.

— Рəхмəт.

7. — Миңа 5 конверт бирегез əле.

— Мəгез. 10 сум бирегез.

— Рəхмəт.

8. — Миңа хат юкмы?

— Паспортыгызны бирегез.

— Мəгез.

— Хəзер карыйм. Бар. Хəтта ике.

— Рəхмəт Сезгə.

9. — Варшава белəн сӨйлəшергə заказ кабул итегез əле?

— Рəхим итегез.

1. — Син ничек ял итəсең?

— Укыйм, кинога, театрга йӨрим.

— ə син?

— Мин урманга барырга, Җилəк, гӨмбə Җыярга яратам.

2. — Син музыка яратасыңмы?

— Яратам.

— Ниндине?

— Халык кӨйлəрен. ə син?

— ə мин заманча музыка яратам.

3. — Су коенырга барабызмы?

— Кая?

— Зəңгəр кҮлгə.

— Анда ничек барырга?

— Автобус белəн.

— Озакмы?

— Бер сəгать.

— Ой-ой, озак икəн. əллə Казансуга гына тӨшəбезме?

— Аның суы бик əйбəт тҮгел шул.

4. — Алсу, Сезне иртəгə театрга чакырам. Барасызмы?

— Бик рəхəтлəнеп. ə нəрсə карыйбыз?

— Аяз ГыйлəҖевнең «Өч аршын Җир» исемле спектаклен.

— Ярый. Кайда очрашабыз?

— Театр каршында, Җиде туларга унбиш минут кала.

— Ярый, мин килермен.

— Рəхмəт, мин сине кӨтəрмен.

5. — Син спорт белəн шӨгыльлəнəсеңме?

— əйе, мин теннис уйнарга яратам. ə син?

— Мин баскетбол уйныйм.

— Ярышларда катнашасыңмы?

— əйе, безнең команда шəҺəрдə беренче урында.

6. — Бу команданың тренеры кем микəн?

— Гайнуллин Рəхим Булатович.

— Ул спорт мастерымы?

— əйе.

7. — Гафу итегез, уен кайчан башланды?

— Ун минут элек.

— Кем Җиңə?

— əле беркем дə Җиңми.

8. — Татарларда нинди милли спорт тӨрлəре бар?

— Иң яхшысы — татарча кӨрəш.

— Тагын?

— Ат чабышлары.

— Тагын?

— Мин бик Үк белеп Җиткермим шул.

9. — Сездə сабантуй ничек була?

— Бик кызыклы була.

— СӨйлə əле.

— Берничə кӨн кала Өйдəн Өйгə йӨреп, яшь киленнəрдəн чиккəн сӨлгелəр, бҮлəклəр Җыеп йӨрилəр. Сабан туе су буендагы болында була. Анда башта балалар, аннан соң Үсмерлəр кӨрəшə. Соңыннан чират иң кӨчлелəргə Җитə. Сабантуйның иң кӨчле батырына я сарык, я келəм, я мотоцикл бирəлəр.

— Ат чабышлары буламы?

— Була. Бик кҮңелле була.