Максим Дзевенис - Польские сказки
Wspomnienia te budzą go jak ze snu (эти воспоминания будят его как ото сна), wraca śpiesznie do komnaty (возвращается поспешно в покой), chwyta zbroję (хватает латы), dosiada rumaka i wyjeżdża przez bramę (садится на коня и выезжает через ворота; dosiadać czegoś – садиться /на мотоцикл, лошадь/, rumak – поэт. конь). Strażnik z radością powitał pana i brzmieniem trąby zapowiedział jego wyjazd (стражник с радостью приветствовал господина и звуком трубы объявил о его выезде; brzmienie – звучание, звук; zapowiedzieć coś – объявить о чём-л.). Śpieszy (спешит), lecz ciągła bojaźń myśl mu i serce osiadła (но непрерывная боязнь/страх заволокла ему мысль и сердце; ciągły – непрерывный, постоянный; osiąść – перен. покрыть, заволочь). A gdy rycerstwo odważnie rzuca się na zastęp pogan (а когда отважные рыцари бросаются на отряд неверных; rycerstwo – рыцарство, рыцари), pan zamku w trwodze zawraca swego bieguna i ucieka w gród warowny (хозяин замка в тревоге поворачивает назад своего рысака и убегает = скачет прочь в укреплённый замок; zawracać – поворачивать /назад/; gród – укреплённое поселение, город, замок).
Wspomnienia te budzą go jak ze snu, wraca śpiesznie do komnaty, chwyta zbroję, dosiada rumaka i wyjeżdża przez bramę. Strażnik z radością powitał pana i brzmieniem trąby zapowiedział jego wyjazd. Śpieszy, lecz ciągła bojaźń myśl mu i serce osiadła. A gdy rycerstwo odważnie rzuca się na zastęp pogan, pan zamku w trwodze zawraca swego bieguna i ucieka w gród warowny.
Choć wbiegł do zamku zdyszały i za grubymi murami nie pozbył trwogi tajemnej (хотя он влетел в замок запыхавшись, и за толстыми стенами не избавился от тайной = таинственной тревоги; zdyszeć się – запыхаться; pozbyć się kogoś, czegoś – избавиться от кого-л., чего-л.; tajemny – тайный), skacze z konia (прыгает = спрыгивает с коня; skakać – прыгать), ucieka do żelaznego lochu i tam omdlały czeka niesławnej śmierci (убегает в железный подвал и там, обессиленный, ждёт бесславной смерти; omdleć – потерять сознание; ослабеть, обессилеть).
Rycerstwo jego przecież pobiło pogan (его рыцари всё же разбили неверных), a strażnik z wysokiej baszty powitał zwycięskie chorągwie wracające do zamku (а стражник с высокой башни приветствовал победные знамёна, возвращающиеся в замок; zwycięstwo – победа). Wszyscy, zdziwieni haniebną ucieczką pana zamku (все, удивлённые позорным бегством хозяина замка; hańba – позор), szukali go długo na próżno i znaleźli w lochu na poły umarłego (долго напрасно его искали и нашли в подвале наполовину мёртвого; na poły – наполовину; umarły – умерший, мёртвый).
Choć wbiegł do zamku zdyszały i za grubymi murami nie pozbył trwogi tajemnej, skacze z konia, ucieka do żelaznego lochu i tam omdlały czeka niesławnej śmierci.
Rycerstwo jego przecież pobiło pogan, a strażnik z wysokiej baszty powitał zwycięskie chorągwie wracające do zamku. Wszyscy, zdziwieni haniebną ucieczką pana zamku, szukali go długo na próżno i znaleźli w lochu na poły umarłego.
Niedługo żył nieszczęśliwy rycerz (недолго жил несчастный рыцарь), całą zimę grzał ciało drżące zawsze przy kominie (всю зиму грел дрожащее тело всегда у печной трубы; komin – дымоход; труба /печная/).
Wiosna nastała (настала весна), roztworzył okno (он отворил окно), chcąc odetchnąć słońcem maja (желая вздохнуть солнцем мая). Jaskółka (ласточка), co na poddaszu ulepiła gniazdko swoje (что на чердаке слепила своё гнездо), w przelocie czarniawym skrzydłem uderzyła go po skroni (в перелёте = в полёте черноватым крылом ударила его по виску; przelot – перелёт).
Niedługo żył nieszczęśliwy rycerz, całą zimę grzał ciało drżące zawsze przy kominie.
Wiosna nastała, roztworzył okno, chcąc odetchnąć słońcem maja. Jaskółka, co na poddaszu ulepiła gniazdko swoje, w przelocie czarniawym skrzydłem uderzyła go po skroni.
Cios był dla niego śmiertelny (удар был для него смертельным), upadł jak gromem rażony i po krótkiej męce skonał (упал как громом поражённый и после короткого мучения = после коротких мучений умер; razić – разить, поражать; męka – мука, мучение).
Wszyscy pana żałowali i szczerze płakali (все хозяина жалели и искренне плакали), nie widząc powodu (не видя причины; powód – повод, причина), co potrafiło go tak nagle zmienić (что смогло = могло так внезапно его изменить; potrafić – суметь, смочь). Aż w rok potem (пока в год = год спустя; aż – пока не), gdy pławiono czarownice8 (во время купания ведьм: «когда окунано в воду колдуний»; pławić – купать /лошадей, скот/, уст. окунать в воду), że deszcz długo zatrzymały (потому что дождь долго = слишком задержали; że – так как, потому что; zatrzymać – остановить; задержать), ona czarownica zeznała sama (оная колдунья сама дала показания; zeznać – дать показание), jak odmieniła serce rycerza na serce zajęcze (как изменила = подменила сердце рыцаря на заячье; odmienić – изменить)! – Wtedy poznali dopiero ludzie (тогда только узнали люди), dlaczego z tak mężnego rycerza tak bojaźliwy się zrobił (почему он из так = такого мужественного рыцаря таким пугливым стал); szczerzej żałowali i więcej płakali (искреннее жалели и больше плакали), a na jego mogile spalili żywcem starą czarownicę (а на его могиле сожгли живьём старую колдунью).
Cios był dla niego śmiertelny, upadł jak gromem rażony i po krótkiej męce skonał.
Wszyscy pana żałowali i szczerze płakali, nie widząc powodu, co potrafiło go tak nagle zmienić. Aż w rok potem, gdy pławiono czarownice, że deszcz długo zatrzymały, ona czarownica zeznała sama, jak odmieniła serce rycerza na serce zajęcze! – Wtedy poznali dopiero ludzie, dlaczego z tak mężnego rycerza tak bojaźliwy się zrobił; szczerzej żałowali i więcej płakali, a na jego mogile spalili żywcem starą czarownicę.
6. Trzej bracia9
(Три брата)
Czarownica w postaci wielkiego sokoła ustawnie wybijała w kościele okna (колдунья в форме/виде большого сокола = превратившись в большого сокола постоянно выбивала в костёле окна; sokół – сокол; ustawnie – уст. постоянно; kościół – церковь, храм; костёл). W tejże wsi samej (в той же самой деревне; wieś – деревня), gdzie stał kościół (где стояла церковь), było trzech braci (было три брата), którzy się uwzięli (которые твёрдо решили; uwziąć się – решить настоять на своём; твёрдо решить), by zabić szkodnego sokoła (убить шкодливого сокола; by – чтобы). Ale na próżno dwaj starsi ze strzelbami czatowali (но тщетно двое старших с ружьями /его/ подстерегали); ile razy ptak nadlatywał (сколько раз птица прилетала), sen kleił im powieki i budzili się dopiero brzękiem szyb potłuczonych z domu bożego (у них слипались веки = глаза и они просыпались только звяканьем = из-за звяканья разбитых стёкол из дома божьего; kleić – клеить; sen klei oczy komuś – у кого-л. слипаются глаза; potłuc – разбить; szyba – оконное стекло).
Poszedł i najmłodszy na czaty (пошёл и самый младший на дозор; pójść – пойти; czaty – мн. подкарауливание, слежка; дозор); lecz żeby nie zasnął (но чтобы не заснул = не заснуть; zasnąć – заснуть), pod brodą położył sobie cierni (положил себе под подбородок колючек = колючки; broda – борода; подбородок; cierń – шип, колючка), by jak głowę pochyli (чтобы, если он голову наклонит), snem zmorzony (одолённый сном; sen – сон; zmorzyć – одолеть: sen zmorzył – сон одолел), z ukłuciem się ocknął (с уколом = от укола очнулся).
Czarownica w postaci wielkiego sokoła ustawnie wybijała w kościele okna. W tejże wsi samej, gdzie stał kościół, było trzech braci, którzy się uwzięli, by zabić szkodnego sokoła. Ale na próżno dwaj starsi ze strzelbami czatowali; ile razy ptak nadlatywał, sen kleił im powieki i budzili się dopiero brzękiem szyb potłuczonych z domu bożego.
Poszedł i najmłodszy na czaty; lecz żeby nie zasnął, pod brodą położył sobie cierni, by jak głowę pochyli, snem zmorzony, z ukłuciem się ocknął.
Już miesiąc zeszedł (уже месяц сошёл = вышел; miesiąc – уст. месяц /луна/; zejść – сойти), rozwidnił wieczór (осветил вечер), słyszy szum wielki (слышит он шум большой = громкий). Czarownica go dojrzała i spuściła nań drzymotę (колдунья его увидела и наслала на него дремоту; spuścić – спустить; ниспослать, наслать; nań – на него; drzymota – диал. дремота). Skleiły się powieki (слепились веки), ale zaledwo głowa spadła mu na ramię (но, едва голова упала ему на плечо; zaledwo = zaledwie; spaść – упасть; mu – ему), aż do krwi cierniem ukłuty rozbudził się zaraz (как до крови шипом уколотый, он проснулся тотчас; aż – аж; так, что даже; krew – кровь). Widzi (видит), że sokół już blisko kościoła (что сокол уже возле костёла), porywa strzelbę (хватает ружьё), mierzy (целиться), a z odgłosem wystrzału upada pod wielki kamień sokół ze zgruchotanym skrzydłem (а = и с эхом выстрела падает под большой камень сокол с раздробленным крылом; odgłos – отзвук, отголосок, эхо; zgruchotać – сокрушить, раздробить). Przybiega w to miejsce i dostrzega (прибегает в то место и видит; przybiec – прибежать; dostrzec – заметить, увидеть), że pod tym kamieniem roztwarła się niezmierzona przepaść (что под этим камнем растворилась необъятная бездна; roztworzyć się – раствориться; niezmierzony – неизмеримый, необъятный; przepaść – пропасть, бездна). Daje znać braciom (даёт знать братьям), ci przynieśli sznur długi i łuczywa dosyć (те принесли длинную верёвку и достаточно лучины); uwiązali go i z zapalonymi drzazgami spuścili na dno (привязали его и с зажжёнными щепками опустили на дно). Ciemno było z początku (темно было сначала), a smolne łuczywo oświecało tylko ściany wilgotne i brudne (а смолистая лучина освещала только стены, влажные и грязные). Aż nagle ukazała się piękna kraina (аж = как вдруг появилась прекрасная страна); kwitły tam kwiaty ciągle bez zmiany i zawsze zielone drzewa (цвели там цветы постоянно без изменения = неизменно и всегда зелёные деревья; kwitnąć – цвести).
