Герберт Уэллс - Чалавек-невiдзiмка (на белорусском языке)

На Хайсменскiм лузе паставiлi палатку, дзе мiсiс Банцiнг i iншыя дамы гатавалi гарбату, а навокал вучнi нядзельнай школы бегалi напераганкi па траве i гулялi ў розныя гульнi пад шумным кiраўнiцтвам вiкарыя, мiс Кас i мiс Сэкбат. Праўда, адчувалася нейкае лёгкае хваляванне, але ўсе былi настолькi разважлiвыя, што хавалi свае страхi. Найбольшым поспехам у моладзi карыстаўся нацягнуты канат, па якiм, трымаючыся за ручку блока, можна было iмклiва зляцець унiз на мех з сенам, што знаходзiўся на другiм канцы. Не меншым поспехам карысталiся арэлi, збiванне мiшэнi какосавымi арэхамi i карусель, а з ёй - паравы арган, якi бесперапынна напаўняў паветра рэзкiм пахам масла i не менш рэзкай музыкай. Члены клуба, якiя наведалi ранiцай царкву, фарсiлi рознакаляровымi значкамi, а сёй-той з маладых людзей яшчэ i ўпрыгожыў свае кацялкi яркiмi стужкамi. Стары Флетчэр, у якога ўяўленнi аб святочным адпачынку былi некалькi суровыя, стаяў на дошцы, пакладзенай на два стулы, як гэта можна было бачыць скрозь кветкi язмiну на падаконнiку або праз адчыненыя дзверы (як каму было пажадана глядзець), i бялiў столь сваёй сталовай.

Каля чатырох гадзiн у Айпiнгу з'явiўся незнаёмец; ён прыйшоў з боку ўзгоркаў, якiя цягнулiся за вёскай. Гэта быў невялiкага росту тоўсты чалавек у надзвычай паношаным цылiндры, моцна задыханы. Шчокi свае ён то ўцягваў, то надуваў да адказу. Яго пакрыты плямамi твар выказваў страх, i рухаўся ён хаця i хутка, але вiдавочна неахвотна. Ён завярнуў за вугал царквы i накiраваўся да карчмы "Кучар i конi". Сярод iншых звярнуў на яго ўвагу i стары Флетчэр, якi быў уражаны незвычайна ўсхваляваным выглядам незнаёмца i да таго часу праводзiў яго позiркам, пакуль вапнавы раствор, набраны на пэндзаль, не зацёк яму ў рукаў.

Незнаёмец, па сведчанню ўладальнiка цiра, дзе iшла гульня з какосавымi арэхамi, услых размаўляў сам з сабой; тое ж заўважыў i мiстэр Хакстэрс. Ён спынiўся каля ганка карчмы i, па словах мiстэра Хакстэрса, мусiць, доўга вагаўся, перш чым адважыўся ўвайсцi ў дом. Нарэшце ён падняўся па прыступках, павярнуў, як гэта паспеў заўважыць мiстэр Хакстэрс, налева i адчынiў дзверы ў гасцiную. Мiстэр Хакстэрс пачуў галасы знутры, а таксама воклiчы з распiвачнай, якiя паказвалi незнаёмцу на яго памылку.

- Не туды! - сказаў Хол; тады незнаёмец зачынiў дзверы i ўвайшоў у распiвачную.

Праз некалькi хвiлiн ён зноў з'явiўся на вулiцы, выцiраючы губы рукой, з выглядам спакойнага задавальнення, якое здалося Хакстэрсу прытворным. Ён трохi пастаяў, агледзеўся, затым мiстэр Хакстэрс убачыў, як ён накiраваўся, крадучыся, да варот, вынуў кароткую глiняную люльку i стаў набiваць яе тытунём. Рукi яго дрыжэлi. Нарэшце ён распалiў люльку i, скрыжаваўшы рукi, пачаў курыць, прыняўшы позу чалавека, якi маркоцiцца, гэтаму, аднак, зусiм не адпавядалi хуткiя позiркi, якiя ён насцярожана кiдаў у двор.

Усё гэта мiстэр Хакстэрс бачыў з-за бляшанак, якiя стаялi ў акне тытунёвай крамкi, i дзiўныя паводзiны незнаёмца прымусiлi яго працягваць назiранне.

Раптам незнаёмец рэзка выпрастаўся, сунуў люльку ў кiшэню i знiк у двары. Тут мiстэр Хакстэрс, вырашыўшы, што на яго вачах адбываецца крадзеж, выскачыў з-за прылаўка i выбег на вулiцу, каб пераняць злодзея. У гэты час незнаёмец паказаўся зноў, у збiтым набакiр цылiндры, трымаючы ў адной руцэ вялiкi скрутак, загорнуты ў сiнi абрус, а ў другой - тры кнiгi, звязаныя, як высветлiлася потым, шлейкамi вiкарыя. Убачыўшы Хакстэрса, ён войкнуў i, крута павярнуўшы налева, кiнуўся ўцякаць.

- Трымай злодзея! - крыкнуў Хакстэрс i пабег наўздагон.

Наступныя адчуваннi мiстэра Хакстэрса былi моцныя, але кароткiя. Ён бачыў, як злодзей бег проста перад iм у напрамку да царквы. Ён запомнiў мiльгануўшыя наперадзе флагi i натоўп людзей, прычым толькi двое цi трое абярнулiся на яго крык.

- Трымай злодзея! - закрычаў ён яшчэ больш гучна, храбра працягваючы пагоню. Але ён не прабег i дзесяцi крокаў, як штосьцi схапiла яго за ногi, i вось ён ужо не бяжыць, а куляй ляцiць па паветры! Не паспеў ён апамятацца, як ужо ляжаў на зямлi. Свет рассыпаўся мiльёнамi зiхатлiвых iскраў, i далейшыя падзеi перасталi яго цiкавiць.

Раздзел XI

У КАРЧМЕ "КУЧАР I КОНI"

Каб ясна зразумець усё, што адбылося ў карчме, патрэбна вярнуцца назад, да той хвiлiны, калi мiстэр Марвел упершыню з'явiўся перад акном мiстэра Хакстэрса.

У гэты самы момант у гасцiнай знаходзiлiся мiстэр Кас i мiстэр Банцiнг. Яны самым сур'ёзным чынам абмяркоўвалi незвычайныя ранiшнiя падзеi i з дазволу мiстэра Хола старанна даследавалi рэчы, якiя належалi Невiдзiмку. Джаферс некалькi акрыяў ад свайго падзення i пайшоў дадому ў суправаджэннi клапатлiвых сяброў. Раскiнутую па падлозе вопратку Невiдзiмкi прыбрала мiсiс Хол i прывяла пакой у парадак. На стале, каля акна, за якiм звычайна працаваў прыезджы, Кас адразу ж убачыў тры рукапiсныя кнiгi, пад назвай "Дзённiк".

- Дзённiк! - усклiкнуў Кас, кладучы ўсе тры кнiгi на стол. - Цяпер ужо мы ва ўсякiм выпадку тое-сёе даведаемся.

Вiкарый падышоў i апёрся рукамi на стол.

- Дзённiк, - паўтарыў Кас, усаджваючыся на стул. Ён падклаў дзве кнiгi пад трэцюю i адкрыў яе. - Гм... А тут... нiякай назвы. Фу ты!.. Лiчбы. I чарцяжы.

Вiкарый абышоў стол i зазiрнуў цераз плячо Каса. Кас перагортваў старонкi адна за адной, i твар яго выказваў горкае расчараванне.

- Эх ты! Тут адны лiчбы, Банцiнг!

- Цi няма якiх-небудзь дыяграм? - спытаў Банцiнг. - Або малюнкаў, якiя пралiюць святло...

- Паглядзiце самi, - адказаў Кас. - Тут i матэматыка, i па-расейску цi яшчэ на нейкай там мове (калi меркаваць па лiтарах) напiсана, i па-грэчаску. Ну, грэчаскую, я думаю, вы разбярэце...

- Вядома, - адказаў мiстэр Банцiнг, вымаючы акуляры i працiраючы iх. Ён адразу адчуў сябе вельмi няёмка, бо ад грэчаскай мовы ў галаве яго засталося зусiм нямнога. - Так, грэчаская, вядома, можа даць ключ...

- Я найду вам месца...

- Лепш я пагляджу спачатку ўсе кнiгi, - сказаў мiстэр Банцiнг, усё яшчэ працiраючы акуляры. - Спачатку, Кас, трэба атрымаць агульнае ўяўленне, а потым ужо, ведаеце, можна будзе пашукаць ключ...

Ён кашлянуў, паволi надзеў акуляры, зноў кашлянуў i ў думках пажадаў, каб што-небудзь здарылася, што магло б прадухiлiць яго ганьбу. Затым ён узяў кнiгу, якую перадаў яму Кас.

А затым сапраўды здарылася нешта.

Дзверы раптам адчынiлiся.

Мiстэр Кас i вiкарый уздрыгнулi ад нечаканасцi, але, падняўшы вочы, з аблягчэннем убачылi чырвоную фiзiяномiю пад махнатым цылiндрам.

- Распiвачная? - прахрыпела фiзiяномiя, вылупiўшы вочы.

- Не, - адказалi ў адзiн голас абодва джэнтльмены.

- Насупраць, шаноўны, - сказаў мiстэр Банцiнг.

- I, калi ласка, зачынiце дзверы, - дабавiў з раздражненнем мiстэр Кас.

- Добра, - сказаў незнаёмы нягучна, зусiм iншым голасам, чым спачатку. - Ёсць! - зноў прахрыпеў ён, як i першы раз. - Поўны назад, скамандаваў ён сам сабе, знiкаючы i зачыняючы дзверы.