Сахиба Абдулаева - Панаванне жанчын (на белорусском языке)

Абдулаева Сахиба

Панаванне жанчын (на белорусском языке)

Сахiба Абдулаева

Панаванне жанчын

Пераклад: Павел Марцiновiч

Выехаўшы за межы горада, машына прыбавiла хуткасць. Сакавiтая зелень палiўных палёў, чаргуючыся з жаўцiзной палос выпаленай сонцам травы, iмклiва праносiлася мiма i, быццам знiкаючы з жыцця, заставалася дзесьцi далёка ззаду.

Горы з вяршынямi, ахутанымi смугой, з рэзкiмi белымi кляксамi ледавiкоў, прысунулiся. I ў наблiжэннi гэтым было абяцанне доўгачаканай прахалоды.

- Паветра якое! Што за паветра!

- Праўда, - пацвердзiў Сарвар, заклапочана зiрнуўшы на нашага сына, якi стомлена заснуў на маiх руках.

- Дзядзька, напэўна, зачакаўся, - сказаў Фатых. - Хутка прыедзем, вось тады зразумееце, што такое сапраўднае горнае паветра!

Сарвар зноў паглядзеў на нас з сынам, збавiў хуткасць, сказаў нягучна:

- Давайце перадыхнём, бо ўжо дзве гадзiны ў дарозе.

Я ўдзячна ўсмiхнулася яму. Малы сапраўды стамiўся. Але калi Сарвар спынiў машыну на абочыне дарогi, ён расплюшчыў вочы, працягнуў да мяне рукi. Я выйшла з машыны, агледзелася i пагладзiла сына па худых шчоках:

- Глядзi, Джамшыд, як прыгожа?

Ля карэння старой алычы весела цурчала крынiца, падаючы на каменне з вузкай расколiны ў сцяне. Сонца, прабiваючыся праз вадзяны пыл, павесiла над ёй няяркую вясёлку. У вачах малога з'явiўся бляск, губы заўсмiхалiся.

Калi мужчыны напiлiся, я ўзяла ў iх пiялу, напоўнiла яе i, адпiўшы глыток ледзяной вады, прапанавала сыну. Ён прагна прыпаў да гаючай вiльгацi.

- Хопiць, Шахноза, вада вельмi халодная, каб не прастыў малы, - клапатлiва вымавiў Сарвар. - Пахадзi трошкi, разамнiся, зараз паедзем далей.

У дарогу мы рушылi хвiлiн праз дзесяць.

Седзячы на заднiм сядзеннi i прыцiскаючы да сябе схуднелае цельца Джамшыда, я гледзела ў акно, аднак нiчога вакол не заўважала - мне не верылася, што яшчэ ўчора мы з сынам знаходзiлiся ў душнай, распаленай ад гарачынi бальнiчнай палаце. I замест перадгор'яў, што беглi мiма, перад вачыма паўставалi карцiны тых цяжкiх дзён...

Джамшыду толькi-толькi мiнуў годзiк. Радуючы нас з мужам, ён пачаў рабiць першыя крокi: прыпаўзе ў кухню на карачках, а там, абапiраючыся на сцяну, устане на ножкi i харобра ступiць да мяне. I праз секунду ўжо ўчэпiста трымаецца за матчыну спаднiцу, смяецца разам з намi. Участковы доктар, якая цярплiва лячыла нашы бясконцыя прастуды i бранхiты, сказала, што цяпер малы павiнен хварэць меней - мiнуў самы пяшчотны ўзрост, але атрымалася ўсё iнакш.

Лета стаяла гарачае. I як я нi берагла Джамшыда, ён захварэў. Захварэў цяжка. Тэмпература падскочыла да сарака градусаў. Не дапамаглi нi абцiраннi, нi кампрэсы. Iртуць у тэрмометры апускалася ненадоўга i тут жа iмкнулася да гэткай страшнай адзнакi - сорак. Дыхаў Джамшыд з цяжкасцю, амаль не расплюшчваў вачэй. Выклiкалi "хуткую дапамогу".

У прыёмным пакоi сына доўга аглядалi, i я пачала плакаць, баючыся, што доктар скажа што-небудзь страшнае, безвыходнае.

- Пнеўманiя, - канстатавала яна, гледзячы на нас з мужам. - Дзiця вельмi слабое. Неабходная шпiталiзацыя.

Мы з Сарварам маўчалi, не ведаючы, што рабiць, што сказаць.

Доктар аклiкнула сястру:

- Хлопчыка ў рэанiмацыю. Увядзiце жарапанiжальнае зараз жа... А вы не трывожцеся, як толькi стан палепшыцца, адразу перавядзём вашага малога ў агульную палату.

Сястра спрытна напоўнiла шпрыц, увяла iглу ў ягадзiцу Джамшыда. Ён нават не заплакаў - так выматала яго хвароба.

- Скажыце, доктар, а... - павярнулася я да доктара, але тут жа ўчула выгук медсястры: - Зухра Рустамаўна! Яму блага!

Убачыўшы, што сынавы губы пасiнелi, а вочы сталi закачвацца, я кiнулася да яго, але медсястра ўжо схапiла яго, пабегла па калiдоры.

У рэанiмацыйнае аддзяленне нас з мужам не пусцiлi. Стоячы пад глухiмi дзвярыма, я нiчога не бачыла i не чула. Толькi адчувала, як слёзы бягуць па твары.

Ачулася ад таго, што Сарвар моцна ўзяў мяне за плечы i трасянуў:

- Шахноза! Джамшыду лепей! Шахноза, ён плача, чуеш?!

Толькi тады я зноў стала ўспрымаць свет вакол. I нават паспрабавала ўсмiхнуцца медсястры, якая з'явiлася з-за дзвярэй:

- Мне ўжо можна да яго?

Медсястра ўхiлiлася ад адказу:

- Доктар вам усё растлумачыць...

Доўга Зухра Рустамаўна распытвала мяне пра хваробы Джамшыда, пра тое, як ён рос, якiя лекi яму давалi. Пасля роздумнай паўзы асцярожна прагаварыла:

- Выпадак моцна ўскладнены павышанай адчувальнасцю да iн'екцый i алергiчнай рэакцыяй на некаторыя лекавыя прэпараты. Гэта i тое, што арганiзм аслабеў, а значыцца, амаль не супрацiўляецца iнфекцыям...

Я падалася да яе, глытаючы слёзы, спыталася:

- Жыць... Ён будзе жыць?!

- Мы зробiм усё магчымае, каб дапамагчы хлопчыку. Думаю, абыдзецца... Але многае залежыць i ад вас - матчына любоў творыць цуды. Ранiцай вас пусцяць да сына.

Калi ўраннi, з марлевай павязкай на твары, я ўвайшла да Джамшыда, ён ляжаў вялы i бяссiльны. Я павярнула да сябе яго тварык, пагладзiла лоб, з якога сышоў жар, прашаптала: "Жарэбчык мой..."

У турботах прайшоў дзень. За iм i ноч. Потым зноў дзень. Зноў ноч... Яны былi падобныя адзiн на аднаго, гэтыя бясконцыя днi. Абыход. Працэдуры. Мыццё падлог. Гаршкi. Працэдуры. Кампрэсы. Плач дзяцей. Сварка раздражнёных санiтарак. Лекi. Працэдуры... I ўвесь час, кожную хвiлiну, кожную секунду Джамшыд. Як ён?! Колькi разоў схiлялася я над ягоным цельцам, спрабуючы здагадацца, цi не спынiўся жар. Колькi разоў...

Стаяла самая спякотная пара лета. Увечары ў палаце было вельмi душна. Тады я выносiла на балкон крэсла, брала малога на рукi i сядзела на паветры, закалыхвала яго, напяваючы калыханкi, чутныя яшчэ ад бабулi. Надыходзiла цемра. Потым яна давала месца зорнаму купалу. А яшчэ пазней i зоркi растваралiся ў перадранiшнiм i перадсвiтанкавым часе.

Часам мне раптам пачынала здавацца, што Джамшыд не дыхае. I сэрца маё падала ў бяздонную прорву. Менавiта ў такiя хвiлiны стала я заўважаць за сабой дзiўныя рэчы. Яны не палохалi мяне, але бянтэжылi. Мроiлася, быццам не адны мы з Джамшыдам на балконе, што разам са мной схiляецца над iм нейкая нябачная iстота, схiляецца i таксама ловiць яго дыханне... Аднойчы... Аднойчы мне здалося, што хтосьцi ўтрымаў малога на iмгненне раней, як зрабiла гэта я, калi ён ледзь не ўпаў з ложачка.

Але ўсе мае думкi былi паглынутыя сынавай хваробай. Тое, што, магчыма, я вар'яцею, я адкiнула, як дробязь, - што заўгодна, толькi б Джамшыд быў здаровы!

Машыну трасянула, але Джамшыд нават не адчуў гэтага. Ён моцна спаў у мяне на руках. Па звычцы я адразу прыслухалася да яго дыхання.

- Што? - з трывогай спытаўся Сарвар.

- Спiць... Слабенькi... - адгукнулася я.

Фатых, падбадзёрваючы, крануўся пляча Сарвара:

- Ад горнага паветра твой спадчыннiк паздаравее мiгам. Лепшае за любыя лекi гэтае паветра гор.