Kniga-Online.club
» » » » Иван Пташников - Тартак (на белорусском языке)

Иван Пташников - Тартак (на белорусском языке)

Читать бесплатно Иван Пташников - Тартак (на белорусском языке). Жанр: Биографии и Мемуары издательство неизвестно, год 2004. Так же читаем полные версии (весь текст) онлайн без регистрации и SMS на сайте kniga-online.club или прочесть краткое содержание, предисловие (аннотацию), описание и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении.
Перейти на страницу:

Сухаў астаўся ў Рагозiне; сказаў - дагонiць iх у Дальве.

Храпе ззаду Боганчыкаў жарабок, блiзка, за самым возам; чуваць, як мацюкаецца Боганчык - iдзе з гэтага боку, дзе i Махорка. За Боганчыкам едзе Сяргеiшын Алёша - сядзiць на возе. У Алёшы кары з казой; на бабы пакладзены дошкi; воз у яго доўгi, яму цяжэй абярнуцца, i яго пасадзiлi на воз яшчэ ў Рагозiне ў Янэчыка на двары: загiбее ў вадзе.

У Разанцы зусiм сцямнелася; усхадзiўся вецер, сыпаў i сыпаў крупамi i ныў збоку ў возе ў саломе; за Рагозiнам, адкуль яны ехалi, пад'яснiлася, пабялеўшы, неба. Было вiдаць, як па iм беглi хмары. Пасля там выехаў маладзiчок, вузенькi, востры i чырвоны - што з агню. Нiзка, ля самай зямлi.

Заблiшчала ўперадзе на дарозе вада.

Далёка за Рагозiнам - мусiць, у самiх Альковiчах, дзе быў гарнiзон, застукаў кулямёт, глуха, што з-пад зямлi. Натапырыўся конь, задзёр галаву. Пасля ззаду рэдка i доўга стралялi з вiнтовак - як i кожную ноч.

Пад нагамi пабольшала вады - спускалiся ў Разанку. Нахiлiўся воз, пад вадой не было вiдаць следу, не пакiруеш. У Разанцы яшчэ не прарвала дарогу, вада iшла поверху, па лёдзе, разлiваючыся шырака, на паўганей. Сплываючы пасля за дарогай у вузкi i чорны ручай, яна пёрлася як шалёная - вiрам - i стагнала, што ў рацэ.

Махорка пусцiў каня аднаго: конь стары, сам знойдзе дарогу. Ускiнуўшы лейцы яму на спiну ля падсядзёлка, ён сышоў з дарогi i пайшоў пасля ззаду за возам.

Вада зайшла за каленi, набегла ў валёнкi, халодная, як лёд. Закалола адразу ў пальцы.

- Но-о!.. Но-о!.. - крычаў Махорка, упёршыся ў воз ззаду ля вяровак; чуў, што аслаблi вяроўкi, адпусцiлiся, i баяўся, каб не выехала з-пад парубня салома... Хроп уперадзе конь, рваў санi; вада апала, не даставала да калень, i Махорка падумаў, што праехаў Разанку, што конь захроп, беручы пад гару. Трэба было ўзлезцi на воз, пацягнуў бы конь, а то здурнеў - самахоць памачыў ногi. Стала холадна, падскочыла злосць; забегшы наперад, Махорка схапiў лейцы i замахнуўся з-за вуха... Але конь чапаў i чапаў, напяўшыся, аж скрыпелi гужы - ведама, сырамец, расцягвалiся, - i трашчалi пад саломай аглобнi - маглi лопнуць акрутнi. Махорка зноў ускiнуў лейцы каню на спiну.

Стралялi цяпер ужо блiжэй, у Рагозiне. Уверх ляцелi кулi, чырвоныя, як iскры, i гаслi аж тут, над Разанкай. Зрабiлася зусiм цёмна, схаваўся маладзiк; пабольшаў вецер, заныў у возе ў саломе, усё роўна што дзе завылi ваўкi; падрабнелi крупы i секлi ў шчокi, як пяском.

- Мiрон!.. - клiкнуў раптам Боганчык, сiпата, усё роўна што захлiпаўся.

Махорка тады аглянуўся назад - яго быў падхапiў вецер, чуць не скiнуўшы з ног... Ззаду на дарозе чарнеў Боганчыкаў жарабок; ля яго бегаў сам Боганчык - з аднаго боку на другi. Блiснуў на вадзе агонь - мусiць, Боганчык быў з папяросай. Тады Махорка ўбачыў, як па снезе ля дарогi, абышоўшы Боганчыка з возам, iдзе Алёшаў конь, даганяе яго, Махорку. Цёпкае па вадзе, цягнучы за сабой аглобнi...

- Мiрон! - Боганчык крычаў цяпер аднекуль з-за воза: яго не было вiдаць.

Аббегшы Боганчыкавы санi, Махорка ўбачыў, што на дарозе ляжаў абернуты набок у самую прорву Алёшаў воз; вiдаць былi з-пад саломы кары з казой i вышараваныя белыя шыны на палазах. Вада, абмiнаючы воз, хлынула ў бакi, i да яго было не падступiцца.

- Алёша!.. - крыкнуў зноў Боганчык. Ён стаяў цяпер ля сваiх саней ззаду, не адыходзiўся, як баяўся ўсё роўна вады.

Махорка толькi цяпер агледзеўся, што нiдзе не вiдаць Алёшы.

"Прыцiснула..." - падумаў ён.

Вада ля воза займала вышэй калень; чорная, з друзалкамi дробнага лёду, як насечанага.

- Алё-ёша!.. Цыган!.. - закрычаў Махорка i падумаў, што Алёшу не магло прыцiснуць возам, бо ён сядзеў наверсе, яго недзе скiнула ў самую прорву...

Усюды шумела вада: булькала ля перакуленых саней пад саломай i стагнала пад Рагозiнам у глыбокай лагчыне...

Ламаўся лёд, ногi правальвалiся на той свет - хоць бы на што аперцiся...

Абышоўшы вобмацкам воз, Махорка пабег, коўзаючыся па лёдзе, ля самай прорвы ўнiз, у Разанку...

Стагнала вада; вецер быў якраз у вочы; дубелi, не гнулiся ногi... Недзе ззаду ля вазоў нокаў Боганчык, паганяў жарабка: мусiць, выязджаў з вады.

- Алёша!.. Сукiн сын... - закрычаў зноў Махорка i пачуў, як правалiўся пад лёд да паяснiцы. - Хлапец!..

Займала дыхаць; гнала вада, збiваючы з ног...

Пасля Махорку здалося, што нехта ўчапiўся яму за кажух, ля паяснiцы, моцна, як у дзве рукi... Ён аглянуўся i ўбачыў ззаду Алёшу...

- Цыган... Маць тваю так...

- Гэ-эй! Гэй! - гаманiў ззаду на дарозе Боганчык, i свiсцеў у лагчыне вецер, нiзка, над самай вадой.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Калi Махорку зноў таўханулi ззаду ў плечы, ён убачыў, што астаецца ад мужчын, не спраўляецца iсцi. У Алёшы з носа цурчом лiлася кроў, капаючы аж на дарогу ў пясок, i Алёша задзiраў угару галаву i спатыкаўся. Рука ў яго змокла, зрабiлася мяккая i выслiзвала - не ўзяцца.

- Легчы трэба... На зямлю... Што ж з табой рабiць?..

Алёша, папярхнуўшыся, закашляўся. Зрабiўся белы, як палатно.

Махорка, мусiць, быў стаў, бо ззаду яму зноў тарханулi ў плечы.

"Трэба данясцi хлапца да вазоў. Узяць на рукi i нясцi перад сабой. Не дойдзе..." - падумаў ён.

Махорка сядзеў цяпер на возе, звесiўшы ногi з ляжэйкi, а яму здавалася, што ён iдзе сцежкай, па якой ззаду паўзе гадзюка...

Цела зрабiлася шорсткае, што ад асця; здавалася, на скуры высыпала сыпка. Мiж лапатак стаяў холад - там не высыхала мокрая рубашка. Траслося ўсё ўсярэдзiне, i вунь як не хацелася ехаць - хоць забi.

"Вот табе i Пунiшча. Нават не справiлiся даехаць. Што цяпер?.."

Адвярнуўшыся, Махорка зiрнуў на Боганчыка. Той iшоў ля калёс, узяўшыся за ляжэйку, i глядзеў уперад.

Усе былi ля сваiх вазоў - загадалi немцы. Яны загадалi яшчэ не сыходзiцца ў кучу i не гаварыць адзiн з адным. Пагоняць перад сабой праз Тартак. Шаша недзе перакапана... На шашы завалы... А тут, на дарозе, яны баяцца мiн. I засады баяцца... Хаваюцца за плечы, як у Камене. У Камене яны аж два разы выганялi з вёскi людзей i пёрлi перад сабой на лог да Вiлii, дзе на другiм беразе былi партызанскiя акопы. I старых i маладых...

На дарозе грукалi нагамi немцы, як усё роўна з соснiку, з гары, сыпалася каменне, - iшлi ззаду, услед за падводамi.

Над дарогай падняўся пыл - роўна з лесам, яна стала ўся сiвая, як ад дыму. Немцы падымалiся з лагчыны на гару, i здавалася, што яны вылазяць з зямлi - галовамi. Iшла, вiдаць, рэгулярная часць - немцы варочалiся з вёсак у Краснае цi, можа, нанава хлынулi з-за Вiлii шашой, каб праз Краснае i праз Лепель прарвацца на Палiк...

На дарозе ад сонца блiшчалi вiнтоўкi i аўтаматы, як чорнае шкло. Блiшчалi, што выпацканыя ў дзёгаць, чорныя прыклады - немцы няслi вiнтоўкi стваламi ўнiз: на канцах прыкладаў блiшчала шырокая белая бляха. Блiшчалi ўгары ў пыле штыкi - нажы - i чорныя скрыначкi на плячах у немцаў, мусiць, з патронамi; блiшчалi каскi, вялiкiя, з чыгуны, у якiх дома вараць свiнням бульбу, з загнутымi кароткiмi брылямi над вачыма, з белымi, маленькiмi, намаляванымi матылямi над вушмi; блiшчалi плешкi ад балтоў на касках, белыя, што вышараваныя ў пяску; блiшчалi на дзягах белыя кацялкi; блiшчалi чорныя кулямёты з доўгiмi i тупымi рулькамi ў вялiкiя дзiркi, блiскалi мiнамёты за плячыма ў немцаў - маленькiя, чорненькiя, на жалезных падстаўках, вузкiх i доўгiх, што ўсё роўна на бляхах, на якiх дома ў печы сушылi баравiкi i ячмень на крупы...

(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Перейти на страницу:

Иван Пташников читать все книги автора по порядку

Иван Пташников - все книги автора в одном месте читать по порядку полные версии на сайте онлайн библиотеки kniga-online.club.


Тартак (на белорусском языке) отзывы

Отзывы читателей о книге Тартак (на белорусском языке), автор: Иван Пташников. Читайте комментарии и мнения людей о произведении.


Уважаемые читатели и просто посетители нашей библиотеки! Просим Вас придерживаться определенных правил при комментировании литературных произведений.

  • 1. Просьба отказаться от дискриминационных высказываний. Мы защищаем право наших читателей свободно выражать свою точку зрения. Вместе с тем мы не терпим агрессии. На сайте запрещено оставлять комментарий, который содержит унизительные высказывания или призывы к насилию по отношению к отдельным лицам или группам людей на основании их расы, этнического происхождения, вероисповедания, недееспособности, пола, возраста, статуса ветерана, касты или сексуальной ориентации.
  • 2. Просьба отказаться от оскорблений, угроз и запугиваний.
  • 3. Просьба отказаться от нецензурной лексики.
  • 4. Просьба вести себя максимально корректно как по отношению к авторам, так и по отношению к другим читателям и их комментариям.

Надеемся на Ваше понимание и благоразумие. С уважением, администратор kniga-online.


Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*
Подтвердите что вы не робот:*