Митрополит Макарий - История русской церкви (Введение)

[196]. Eusebius Pamphilius Caesariensis. Historia ecclesiastica.

[197]. Evagrius Scholasticus. Historia ecclesiastica *).

[198]. Faber J. Epistola de moscovitarum juxta mare glaciale religione, seu De dogmatibus Moscou. Tubingae, 1525.

[199]. Fabricius J. A. Bibliotheca graeca, sive notitia scriptorum veterum graecorum quorumcunque monumenta Integra, aut fragmenta edita exstant: turn plerorumque e mss. ac deperditis.

[200]. Fabricius J. A. Salutaris lux Evangelii toti orbi per divinam gratiam exoriens, sivenotitia historico chronologica, litteraria et geographica per orbem totum christianorum sacrorum. Hamburgi, 1731.

[201]. Ferrarius Ph. Lexicon geographicum in quo universi orbis urbes, provinciae, regna, maria et flumina recensentur. Patavii, 1675. 2 v. in 1 t.

[202]. Fleury С. Histoire ecclesiastique.

[203]. Fraehn Ch. M. J. De Chasaris, excerpta ex scriptoribus arabicis: Pt. 1. Petropoli, 1822; To же // Memoires de l'Academie des sciences de St.-Petersbourg. T. 8.

[204]. Calanus С. Historia Armena ecclesiastica et politica. Coloniae, 1686.

[205]. CeorgiMS Pachymeres. De Michaele et Andronico Palaeologis *).

[206]. Glagolita Clozianus, id est Codicis glagolitici inter suos facile an-tiquissimi... foliorum XII membraneorum, servatum in bibliotheca illmi comitis Paridis Cioz / Ed. Bartholomaeus Kopitar. Vindobonae, 1836 *).

[207]. Cuagnini A. Omnium regionum Moschoviae monarchae subjectarum, Tartarorumque campestrium... descriptio. S. 1., 1586.

[208]. Hakluyt R. Hakluyt's collection of the early voyages, travels and discoveries of the English nation. A new ed. with additions. London, 1809-1812. 5 v.

[209]. Herbelot de Molainville B. d'. Bibliotheque orientale, ou Dictionnaire universel, contenant generalement tout ce qui regarde la connoissance des peuples de l'Orient.

[210]. Herberstein S. Rerum Moscoviticarum commentarii Sigismundo Libero authore: Russiae brevissima descriptio, et de religione eorum varia inserta sunt: Chronographia totius imperii Moscici, et vicinorum quorundam mentio. Antverpiae, 1557.

[211]. Herodotus Halicamasseus. Historia.

[212]. Hieronymus Stridonensis. Catalogus scriptorum ecclesiasticorum seu de viris illustribus liber // Hieronymus Stridonensis. Opera omnia. Francofurti ad Moenum, 1684. 12 v. in 2 t. *).

[213]. Hieronymus Stridonensis. Epistolae selectae in tres libros. Opera et studio Josephi Catalani, Congregationis S. Hieronymi Caritatis Presbyteri. Romae, 1731.

[214]. Hieronymus Stridonensis. Opera omnia. Francofurti ad Moenum, 1684.12 v. in 2 t.

[215]. Johannes Chrysostomus. Opera omnia / Opera et studio Bernardi de Montfaucon. Parisiis, 1718-1738. 13 v.; To же. Venetiis, 1734-1741. 13 v.; To же. Parisiis, 1834-1839. 13 v.

[216]. Iornandes Episcopus Ravennas. De Getarum sive Gothorum origine et rebus gestis *).

[217]. Karadic V. S. Wuks Stephanowitsch Kleine serbische Grammatik / Verdeutscht und mit einer Vorrede von Jacob Grimm; Nebst Bemerkungen tiber die neueste Auffassung langer Heldenlieder aus dem Munde des serbischen Volks und der Ubersicht des merkwilrdigsten jener Lieder von Johann Severin Vater. Leipzig und Berlin, 1824.

[218]. Кoрреп Р. Uber Altertum und Kunst in Russland. Wien, 1822.

[219]. Krug J. Ph. Kritischer Versuch zur Aufklarung der byzantinischen Chronologie: Mit besonderer Rucksicht auf die fruhere Geschichte Russlands. St. Petersburg, 1810.

[220]. Kulczynski I. Specimen ecclesiae Ruthenicae (cum S. sede Apostolica Romana semper unitae) ab origine susceptae fidei ad nostra usque tempora. Romae, 1733-1734. 2 t.

[221]. La Bigne M. de. Maxima bibliotheca veterum patrum et antiquorum scriptorum ecclesiasticorum. Lugduni, 1677. 27 v.

[222]. Lambertus Hersfeldensis. De rebus gestis Germanorum // Struve B. G. Rerum Germanicarum scriptores. Regensburg, 1726. T. 1. P. 304-424*).

[223]. L'art de verifier les dates des fait historiques, des charts, des chroniques et autres anciens monumens depuis la naissance de Notre-Seigneur, par le moyen d'une table chronologique / Par un religieux Benedictin de la Congregation de S. Maur. 3 ed. Paris, 1783-1878. 3 v.

[224]. Le Nain de Tillemont L. S. Memoires pour servir a l'histoire ecclesiastique de six premiers siecles. Bruxelles, 1694-1709. 18 v. en 27 t.

[225]. Leo Diaconus Caloensis. Historiae libri decem et liber de velitatione bellica Nicephori Augusti // Corpus scriptorum historiae byzantinae. Bonnae, 1828. V. 14.

[226]. Lequien M. Oriens christianus, in quatuor patriarchatus digestus; quo exhibentur ecclesiae, patriarchae, caeterique praesules totius Orientis. Parisiis, 1740. 3 v.

[227]. Loiter Т. С. Transilvaniae, Moldaviae, Walachiae, Bulgariae nova et accurata delineatio. Augusta Vindelicorum, [17..].

[228]. Lubinski. Vitae episcoporum plocensium // Pagi A. Critica historico-chronologica in universos annales ecclesiasticos eminentissimi et reverendissimi Caesaris cardinalis Baronii.

[229]. Lumper C. Historia theologicocritica de vita, scriptis, atque doctrina sanctorum patrum, aliorumque scriptorum ecclesiasticorum trium primorum saeculorum ex virorum doctissimorum litterariis monumentis collecta. Augustae Vindelicorum, 1783-1799. 13 v.

[230]. Macrobius A. A. Th. Opera. Lugduni Batavorum, 1670.

[231]. Martyrologium Romanum.

[232]. Matthaei Ch. F. von. Accurata codicum graecorum manuscriptorum Bibliothecarum Mosquensium sanctissimi Synodi notitia et recensio. Lipsiae, 1805. 2 v. in 1 t.

[233]. Menologium graecorum jussu Basilii imperatoris graece olim editum, munificentia et liberalitate sanctissimi domini nostri Benedicti XIII. in tres partes divisum. Urbini, 1727. 3 v. *).

[234]. Montfaucon B. de. Bibliotheca Coisliniana, olim Sequeriana, sive Manuscriptorum omnium graecorum... descripta. Parisiis, 1705.

[235]. Mosheim J. L. von. Institutiones historiae christianae antiquioris. Helmstadii, 1737.

[236]. Mosheim J. L. von. Institutiones historiae christianae in compendium redactae a J. P. Millero.

[237]. Mosis Chorenensis. Historia Armeniacae libri III. Londoni, 1736.

[238]. Mouradgea d'Ohsson A. C. Des peuples du Caucase et des pays au nord de la mer Noire et de la mer Caspienne, dans le dexieme siecle, ou Voyage d'Abou-el-Cassim. Paris, 1828.

[239]. Mouradgea d'Ohsson A. C. Histoire des mongols, depuis Tchin-guiz-Khan jusq'a Timour-Lanc. Paris, 1824. T. 1.

[240]. Naruszewicz A. S. Historia... Adama Naruszewicza narodu Pol-skiego z rekopisma Biblioteki Pulawskiey i Josefa Hrabi Siera-kowskiego. Warszawa, 1780-1786. 6 t.

[241]. Nicephorus. Breviarium historicum, de rebus gestis ab obitu Mauricii ad Constantinum usque Copronymum *).

[242]. Nicephorus Callistus Xanthopulus. Ecclesiastica historia libri decem et octo. Francof., 1558.

[243]. Notitiae graecorum episcopatuum // Corpus byzantinae historiae [scriptorum]. 2 ed. Venetiis, 1729-1733. 30 v. *).

[244]. Oderbom P. loannis Basilidis Magni Moscoviae ducis vita. Spirae, 1581.

[245]. Oecumenius. Commentaria. Lutetia Parisiorum, 1630-1631; To же: Lutetia Parisiorum, 1631 *).

[246]. Ongenes. Contra Celsum.

[247]. Ovidius Naso P. Tristia.

[248]. Pagi A. Critica historico-chronologica in universos annales ecclesiasticos eminentissimi et reverendissimi Caesaris cardinalis Baronii.

[249]. Peutingeriana tabula itineraria quae in Augusta Bibliotheca Vindobonensis nunc servatur adcurate exscripta. Vindobonae, 1753 *).

[250]. Philostorgius. Ecclesiasticae historiae a Constantino M. Ariique initiis ad sua usque tempora, libri. XII. [Genevae], 1642 *).

[251]. Photii Bibliotheca / Ex recensione Immanuelis Bekkeri. Berolini, 1824-1825. 2 t.

[252]. Plinius Secundus C. Historiae naturalis libri XXXVII. Parisiis, 1723. 2 v.

[253]. Procopius Caesariensis. De aedificiis imperatoris Justiniani // Corpus byzantinae historiae [scriptorum]. 2 ed. Venetiis, 1729-1733. 30 v.

[254]. Procopius Caesariensis. De bello Gothico // Corpus byzantinae historiae [scriptorum]. 2 ed. Venetiis, 1729-1733. 30 v. *).

[255]. Procopius Caesariensis. De bello Persico.

[256]. Ptolemaeus C. De Geographia libri octo. Basileae, 1533.

[257]. Ptolemaeus C. Geographia universalis, vetus et nova. Enarrationis libros VIII. Basileae, 1545.

[258]. Rohrbacher R. F. Histoire universelle de l'Eglise catholique. Paris, 1842-1849. 29 v.

[259]. Rufinus Tyrannius Aquileiensis. Historiae ecclesiasticae libri duae // Tyrannii Rufini Aquileiensis presbyteri Opera omnia quae de suo elucubravit ... novissime recensuit, correxit, edidit J.-P. Migne. Parisiis, 1849 (Patrologiae cursus completus. Series prima (latina). Accurante J.-P. Migne T. 21).

[260]. Ruinart Th. Acta primorum martyrum sincera et selecta / Ex libris cum editis, turn manuscriptis collecta, eruta vel emendata, notisque et observationibus illustrata. Amstelaedami, 1713.

[261]. Sacrosancta concilia ad regiam editionem exacta quae nunc quarta parte prodit auctior / Studio Ph. Labbei et G. Cossartii. Lutetiae Parisiorum, 1671-1672. 16 v. in 18 t.

[262]. Safarik P. I. Pamatky hiaholskeho pfsemnictvi. Praha, 1853.

[263]. 258. Siestrzeiiceivicz-Bohusz S. Histoire du royaume de la Chersonese Taurique. St. Petersbourg, 1824.

[264]. Socrates Scholasticus. Historia ecclesiastica *).

[265]. Sozomenus Hermias. Historia ecclesiastica *).

[266]. Spanheim F. Opera, quatenus complectuntur geographiam, chronologiam et historiam sacram, atque ecclesiasticam utriusque temporis. Lugduni Batavorum, 1701-1703. 3 v. in 2 t.

[267]. Spanheim F. Summa historiae ecclesiasticae: A Christo nato ad saeculum XVI. inchoatum. Lugduni Batavorum, 1689. 2 v.

[268]. Strabo. Rerum geographicarum libri XVII. Basileae, [1571].

[269]. Strahl Ph. C. Geschichte der russischen Kirche. Halle, 1830.

[270]. Stritter J. C. Memoriae populorum, olim ad Danubium, Pontum Euxinum, paludem Maeotidem, Caucasum mare Caspium et inde magis ad septemtriones incolentium, e scriptoribus historiae byzantinae erutae et digestae. Petropoli, 1771-1773. 4 t.

[271]. Tabula Peutingeriana. Orbis antiquus ex tabula itineraria quae Theodosii imp. et Peutingeri audit ad systema geographiae redactus et commentario illustratus opera P. Math. Petri Katancsich. Budae, 1824-1825*).

[272]. Tacitus C. Germania.

[273]. Tertullianus Q. S. F. Adversus Judaeos // Quinti Septimi Florentis Tertulliani, presbyteri Carthaginiensis, Opera omnia. Parisiis, 1844. 2 v. V. 2 (Patrologiae cursus completus. Series prima (latina). Accurante J.-P. Migne. T. 1-2).

[274]. Theodoretes. Historia ecclesiastica *).

[275]. Theophanes. Chronographia // Corpus byzantinae historiae [scriptorum]. 2 ed. Venetiis, 1729-1733. 30 v. V. 6*).

[276]. Theophanes (Procopoivicz). Historia de ortu et progressu contro-versiae Graecos inter et Latinos de processione Spiritus Sancti. [Прибавление к его сочинению Tractatus de Processione Spiritus Sancti. Gothac, 1772.]

[277]. Theophylactus Simocatta. Historiarum libri VIII // Corpus byzantinae historiae [scriptorum]. 2 ed. Venetiis, 1729-1733. 30 v. V. 3. P. 113-307 *).

[278]. Turgenev A. I. Historica Russiae monumenta, ex antiquis exterarum gentium archivis et bibliothecis deprompta. Petropoli, 1841-1842.

[279]. Ulfilas gotische Bibelubersetzung / Herausgabe und historisch-kritische Einleitung von Johann Christian Zahn. Wiessenfeld, 1805.

[280]. Woog C. Ch. Presbyterorum et diaconorum Achaiae De martyrio Sancti Andreae apostoli epistola encyclica graece nunc primum ex cod. Bibl. Bodleianae / Edita latine versa notisque et dissertation! -bus illustrato studio et cura Caroli Christiani Woog. Lipsiae, 1749.

[281]. Zosimas Panopolitanus. Historia nova.

II. Дополнения к списку источников и литературы

Агафий Миринейский — Agathias Myrinaeus. Historiarum libri quinque / Ed. R. Keydell. Berlin, 1967. Русск. перевод фрагментов о славянах в кн.: Свод древнейших письменных известий о славянах. М., 1991. Т. 1. С. 292-310.

Адам Бременский — Adam von Bremen. Hamburgische Kirchengeschichte / Hrsg. B. Schmeidler. Hannover-Leipzig, 1917.

Анастасий Библиотекарь — Anastasius Bibliothecarius. Historia ecclesiastica // Theophanis Chronographia / Rec. C. de Boor. Lipsiae, 1885. V. 2.

Андрео Дандоло — Andreo Dandolo. Ducis Venetiarum chronica / Ed. E. Pastorello. Bologna, 1938.

Античные авторы о Восточной Европе — Латышев В. В. Scythica et Caucasica: Известия древних писателей греческих и латинских о Скифии и Кавказе. СПб., 1890-1906. Т. 1-2.

Арабские авторы о Руси: ал-Масуди, Шемс ад-Дин ад-Димашки, Ибн Хаукаль — Новосельцев А. П. Восточные источники о восточных славянах и Руси в VI-IX вв. // Древнерусское государство и его международное значение. Новосельцев А. П., Пашуто В. Т., Черепнин Л. В. и др. М., 1965; Заходер Б. Н. Каспийский свод сведений о Восточной Европе. М., 1962-1967. Вып. 1-2; Lewicki Т. Zrodia arabskie do dziejow Slowianszczyzny. Wroclaw-Krak6w, 1956-1969. Т. 1-2.

Барбаро Иосафато— Барбаро и Контарини о России / Вступ. ст., подгот. текста, пер. и коммент. E. Ч. Скржинской. Л., 1971.

Бароний Цезарь — Baronio С. Annales ecclesiastici. Barri-Ducis, 1864-1883. 37 v. Русский перевод: Бароний Ц. Деяния церковные и гражданские от Рождества Христова до 1198 лета. М., 1913— 1915. 3 кн.

Беда Достопочтенный — Beda Venerabilis. Opera historica / Ed. С. Plummer. 1896. V. 1-2.

Георгий Амартол (Георгий Монах) — Ceorgius Monachus. Chronicon / Ed. С. de Boor. Lipsiae, T904. T. 1-2. Славянский перевод: Истрин В. М. Книги временьныя и образныя Георгия Мниха: Хроника Георгия Амартола в древнем славянском переводе. Пг.-Л., 1920-1930. Т. 1-3 [В Т. 2 греч. оригинал].

Георгий Пахимер — Ceorgius Pachymeres. De Michaele et Andronico Palaeologis. Bonnae, 1835.

Диоклейский священник (Летопись попа Дуклянина) — >Sisic F. Ljetopis popa Dukljanina. Beograd-Zagreb, 1928; Mo'sm V. Ljetopis popa Dukljanina. Zagreb, 1950.

Евагрий Схоластик — Evagnus Scholaslicus. Historia ecclesiastica // Patrologiae cursus completus: Series graeca / Accurante J.-P. Migne. Parisiis, 1860. T. 86. Русский перевод: Евагрий Схоластик. Церковная история. СПб., 1853.