Kniga-Online.club
» » » » Якуб Колас - Тоўстае палена (на белорусском языке)

Якуб Колас - Тоўстае палена (на белорусском языке)

Читать бесплатно Якуб Колас - Тоўстае палена (на белорусском языке). Жанр: Русская классическая проза издательство неизвестно, год 2004. Так же читаем полные версии (весь текст) онлайн без регистрации и SMS на сайте kniga-online.club или прочесть краткое содержание, предисловие (аннотацию), описание и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении.
Назад 1 2 Вперед
Перейти на страницу:

- Зайдзi, Паўлюк, у ляснiцтва i вазьмi асiгнату*, бо скора не будзе чым выпалiць у печы: скiнулi ж табе на каморы дровы.

* Асiгната - талон на вываз дроў.

Як шылам парнулi Паўлюка гэтыя дровы.

- Але! Гэта ж i я забыўся, што дроў няма нi палена, - сказаў Паўлюк i ўзяўся за кiшэню: абмацаў поўрубель, завязаны ў анучыну, той поўрубель, якi прызначаны быў споўнiць такую важную задачу. У другiм вузельчыку ляжалi два злоты на крупы, саракоўка на тараны i селядцы; залатоўка на соль i газу; дзве дзесяткi i чатыры грошы* на вобмешку япручку i яшчэ некалькi медзякоў на тытун i запалкi.

* Злоты - 15 капеек; саракоўка - 20 капеек; залатоўка - 15 капеек; дзве дзесяткi - дзесяць грошай, 5 капеек; чатыры грошы - 2 капейкi.

А за што ўзяць асiгнату на дровы? Хiба за гэты поўрубель? Паўлюк на момант задумаўся, а потым сцебануў пугаю каня i паехаў, сярдзiты i нездаволены. Зноў не было спакою на душы ў Паўлюка, зноў перад вачыма стала тоўстае палена, воз дроў, аб'ездчык, камора.

- Хiба ты скрозь зямлю правалiшся! Будзеш ты ў мяне помнiць гэтае палена: бокам яно табе вылезе, - гаварыў сам сабе Паўлюк, згортваючы руку ў кулак.

Невясёлыя думкi насiлiся ў Паўлюковай галаве. I навокал было так нярадасна i непрыветна, як у Паўлюка на сэрцы. Дзьмуў халодны вецер, змятаў з узгоркаў снег i агаляў пясчаныя iх скаты. Дзе-нiдзе ў полi на межах стаялi адзiнокiя iгрушы i сiратлiва махалi сваiмi голымi галiнамi, пацёпваючыся*, як пажылыя кабеты, на холадзе. Там i сям параскiдалiся па полi каменнi, як свiннi, i маўклiва ляжалi i мерзлi на марозе.

* Пацёпваючыся - уздрыгваючы.

- Iм усё роўна, цяпло цi холад. Скацi iх на загон, - будуць ляжаць на загоне, нiкому не пажаляцца на сваю долю, -думаў Паўлюк, пазiраючы на гэтыя каменнi.

Маладыя хвойкi рэзка выдзялялiся сваiмi зялёнымi вярхамi на снежным полi i гультаежлiва падымалi i апускалi свае непаваротлiвыя лапы, усё роўна як за каўняром iх нешта кусала. Дарога, iдучы ў лес, станавiлася гладкай i роўнай. Конiк весела пырхаў i рэзва перабiраў сваiмi тоўстымi нагамi. Аднатонны шум лесу закалыхваў памаленьку Паўлюковы думкi i супакойваў яго душу. Паўлюк дастаў кiсет, падарунак жонкi, як яна яшчэ была дзяўчынай, люльку, выкрасаў агню i закурыў. Сiняваты дымок уздымаўся клубочкамi па свежым паветры i борзда прападаў, а разам з iм прападалi i трывожныя думкi. Цяпер Паўлюк быў спакойны, як чалавек, якi цвёрда, раз назаўсёды, пастанавiў сабе вядомую мэту.

- А правучыць гада не шкодзiць! - закончыў Паўлюк раздуму аб Сучынскiм i грозна пагнаў конiка.

VI

Яшчэ за поўвярсты ад мястэчка Паўлюка сустрэла гандлярка з трыма пеўнямi пад пахай i запытала:

- Чалавек! можа маеш што на продаж? Паўлюк толькi зiрнуў, але нiчога не сказаў. З усiх бакоў у мястэчка паўзлi, як мурашкi, фурманкi i везлi розныя тавары. Усё места было ўжо застаўлена вазамi. Мiж гэтых вазоў прабiраўся Паўлюк да свайго зямляцтва. Там было ўжо многа мужчын i жанок з iх сяла. Залажыўшы ў кiшэнi рукi, з люлькаю ў зубах, стаяў каля сваiх саней Антось Дубок, голасна гаварыў, рагатаў раскацiстым смехам i ўсякаму, хто з iм не згаджаўся, смела кiдаў:

- А ну, давай заложымся!

Але ахвотнiкаў iсцi з iм у заклад не было, а некаторыя проста раiлi Антосю Дубку залажыць за губу рэч не надта самавiтую.

- Во! - весела крычаў Антось: - збаяўся! - i, выставiўшы жывот-ночвы, закiдаў угару галаву i зноў рагатаў.

Паўлюк спынiўся, выпраг каня, павесiў яму торбу з сечкай i азiрнуўся. Народу было поўнае места, але сапраўдны торг яшчэ не пачынаўся. Увесь рынак можна было падзялiць на некалькi малых рынкаў. Кожная вёска займала асобнае месца, куды i прывозiла свае тавары. У адным месцы стаялi вазы з цэбрамi, ражкамi, поўасьмiнамi; у другiм - з дрывамi, дошкамi; у трэцiм - з iльном, у чацвёртым - са збожжам. Сярод рынку стаялi гаршкi, мiскi, збаны, лыжкi; тут жа дзе-небудзь раскладаў свой тавар багамаз, якi таргаваў абразкамi i кнiгамi.

Людскi гоман, пiск свiней, парасят i ўсякай жывёлы злiваўся ў адзiн нястройны гул. Там i сям вiднелiся сiнiя шапкi i чырвоныя шнуры*.

* Маюцца на ўвазе палiцэйскiя.

Торг памалу пачынаў ажываць. Мiж вазоў шворылiся розныя купцы i перакупшчыкi. То там, то сям стаялi кучкi гандляроў i сялян. Адзiн сiвабароды гандляр так заядла таргаваўся, так выкрыкваў i бiў сябе кулаком у грудзi, як бы яму зрабiлi кроўную крыўду. Каля крам хадзiла некалькi жанок, шукаючы сваiх мужыкоў. То адна, то другая пыталася сваiх знаёмых:

- Цi не бачылi майго Грыгора?

А Грыгор у гэты час сядзеў ужо каля бутэлькi i варочаў п'янымi вачыма.

У адным месцы прарэзлiвае п'янае горла крычала:

- Ты - мой наймiлейшы прыяцель!

Другое, хрыпатае, лаялася апошнiмi словамi, лезучы да першага цалавацца:

- Братка ты мой, халера ты!

Але не гэта займала Паўлюка. Ён стаяў адзiн i пiльна прыглядаўся, цi не згледзiць дзе шапку з зялёным верхам. Ужо трох леснiкоў ён чуць быў не прыняў за аб'ездчыка, i кожны раз ёкала яго сэрца.

- Што ж гэта не вiдаць яго, смурода? - пытаў сам сябе Паўлюк. - А! унь ён.

Паўлюк аж задрыжаў: у трох кроках ад яго стаяў Сучынскi.

Азiраючыся навакола, Паўлюк смела пайшоў да аб'ездчыка. Ён даўно ўжо выдумаў хiтры план, як залучыць свайго ворага ў патайную каморку шынка Шварца, дзе быў прыпынак усiх заядлых выпiвак.

- Я хачу з панам пагаварыць, - сказаў Паўлюк, падышоўшы да аб'ездчыка, пры гэтым ён пастараўся зрабiць самую добрую i прыветную мiну.

- Аб чым? - пытае аб'ездчык.

- А вось... - Паўлюк трохi замяўся i боязна азiрнуўся на ўсе бакi.

- Мо б мы з панам зайшлi куды-небудзь?

- Куды ж мы зойдзем?

- Ды зойдзем хоць да Шварца.

Аб'ездчыкаў нос зразу знюхаў гарэлку. Мужчыны пайшлi, Паўлюк уперадзе, а за iм Сучынскi.

Усе каморкi ў Шварца былi набiты народам; на падлозе валялiся коркi ад пiўных бутэлек; пахла гарэлкаю i селядцамi.

Паўлюк выбраў цёмную каморку i пакiнуў аб'ездчыка, а сам адлучыўся заказаць выпiўку.

Покi Шварц шворыўся з выпiўкаю i закускаю, мужчыны гаварылi аб розных справах: аб тым, як цяпер усё стала дорага, якiя пайшлi парадкi, успамiналi даўнейшыя часы i г. д.

Тым часам Шварц прынёс кварту, дзве чаркi i два селядцы на талерцы. Паўлюк налiў чаркi.

- Будзьма здаровы! - сказаў Паўлюк, узяўшы чарку i матнуўшы да аб'ездчыка галавою. П'ючы, Паўлюк зiрнуў на аб'ездчыка i сашчамiў пад сталом кулак.

Аб'ездчык толькi што паспеў ткнуць у селядца вiдэльцам, як Паўлюк налiў яшчэ па чарцы.

- Хто закусвае пасля адной чаркi? Будзьма здаровы!

Выпiлi яшчэ па чарцы.

Гарэлка сагрэла Паўлюка, i прыемная цеплата пайшла па ўсiм яго целе. А як бутэлька спаражнiлася да палавiны, Паўлюку надта весела стала на душы. I людзi ў яго вачах зрабiлiся другiмi, i яго ўласнае жыцце стала лёгкiм i прыемным.

- А ўсё ж я табе паб'ю рыла! Дальбог паб'ю, - гаварыў сам сабе Паўлюк i шчыкаў сам сябе за сцягняк.

Выпiлi яшчэ.

- Здаецца, ужо час бiць яго, - разважаў далей Паўлюк. - Не! яшчэ вып'ю! I зноў ён налiваў гарэлку.

"Ты ведаеш, прахвост, дзе ты ў мяне сядзiш? Во тут!"-хацеў Паўлюк паказаць на сваё горла.

Аб'ездчыку таксама было весела, i яны сабе сядзелi, цюкалi па чарцы, як найлепшыя сябры.

- Шварц! Шварц! - загукаў Паўлюк: - дай яшчэ поўкварты. - Паўлюку здавалася, што ён яшчэ не надта сярдзiты.

"А ўсё-такi паб'ю табе морду", - думаў Паўлюк, зрэдку паглядаючы на Сучынскага.

Яшчэ не быў выпiты поўбутэлек, а Паўлюк ужо абдымаў аб'ездчыка i гаварыў:

- Хоць ты i сабака, лайдак i свiння, i хоць я паб'ю-такi тваё рыла, але я люблю цябе!

Паўзучы ад Шварца чуць не на чатырох, Паўлюк мармытаў:

- Я!.. Я скручу яму-такi галаву!..

1913

Назад 1 2 Вперед
Перейти на страницу:

Якуб Колас читать все книги автора по порядку

Якуб Колас - все книги автора в одном месте читать по порядку полные версии на сайте онлайн библиотеки kniga-online.club.


Тоўстае палена (на белорусском языке) отзывы

Отзывы читателей о книге Тоўстае палена (на белорусском языке), автор: Якуб Колас. Читайте комментарии и мнения людей о произведении.


Уважаемые читатели и просто посетители нашей библиотеки! Просим Вас придерживаться определенных правил при комментировании литературных произведений.

  • 1. Просьба отказаться от дискриминационных высказываний. Мы защищаем право наших читателей свободно выражать свою точку зрения. Вместе с тем мы не терпим агрессии. На сайте запрещено оставлять комментарий, который содержит унизительные высказывания или призывы к насилию по отношению к отдельным лицам или группам людей на основании их расы, этнического происхождения, вероисповедания, недееспособности, пола, возраста, статуса ветерана, касты или сексуальной ориентации.
  • 2. Просьба отказаться от оскорблений, угроз и запугиваний.
  • 3. Просьба отказаться от нецензурной лексики.
  • 4. Просьба вести себя максимально корректно как по отношению к авторам, так и по отношению к другим читателям и их комментариям.

Надеемся на Ваше понимание и благоразумие. С уважением, администратор kniga-online.


Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*
Подтвердите что вы не робот:*