Джеймс Олдридж - Паляўнiчы (на белорусском языке)
- А мо iнспектар яшчэ верне табе твой участак? - сказаў яму Рой.
- Забярэ яго ў Брэка Гарта i аддасць мне? Напэўна ж не!
- А чаму ты не пойдзеш на поўнач, на новыя тэрыторыi? Тут нам усё адно няма чаго рабiць, ты ж гата ведаеш. Чаму ты не дасi дзёру на поўнач, Зел?
- А жонку i дзяцей кiнуць тут?
- Пражывуць, пакуль ты там увойдзеш у сiлу.
Зел пакруцiў галавой, i Рой зразумеў, што ўсё гэта ён шмат разоў перадумаў i адкiнуў усе варыянты як безнадзейныя, яшчэ нiчога не зрабiўшы.
- Iнспектар пахаваў мяне тут, - сказаў Сен-Клэр, - i ён нацкуе на мяне ўсiх iнспектараў на поўнач ад Муск-о-гi. Але ўсё роўна ён не выжыве мяне з Сент-Элена. Я пайду ў лес i ўсё адно буду займацца паляваннем, хоча гэтага iнспектар цi не, а калi сустрэнемся - тым горш для яго.
Траперы звычайна адпускалi ў адрас iнспектара сама страшныя пагрозы, i слухачы прывыклi не прымаць iх усур'ёз альбо прымалi з вялiкай скiдкай. Але ў двух выпадках Рой быў схiльны верыць у сур'ёзнасць пагрозы: з боку Сен-Клэра з-за яго азлобленасцi i Мэрэя - з-за яго абыякавасцi: той не выяўляў да iнспектара нi павагi нi нянавiсцi, але, сустрэўшыся твар у твар, ведаў бы, што зыход адзiн - забiць альбо быць забiтым. Да гэтага часу Рой заўсёды лiчыў, што Мэрэй для iнспектара больш небяспечны, але злосць Зела была такой лютай, што гэта пачынала турбаваць Роя, i ён зноў прапанаваў выпiць.
- Я на возеры буду адразу ж за табой, - сказаў яму Зел. - Вось закончу гэтую расчыстку i тады мне хопiць на правiянт.
- Хiба Джэк Бэртан плацiць табе за гэтую расчыстку?
- А як жа.
- Дык, значыць, Джэк пасаромеўся прызнацца ў сваёй велiкадушнасцi!
Рой засмяяўся.
- Згодна з маiмi разлiкамi, я буду там у сярэдзiне лiстапада, - сказаў Зел.
- Гарачы будзе сезон, - сказаў Рой. - Вiдаць, паўгорада збiраецца ў лес, у тым лiку i сам iнспектар. Занадта людна будзе там, Зел, занадта людна. - Рой так i не вырашыў, што яму падабаецца больш: кантакты з людзьмi, калi iх многа збiралася ў лесе, цi дзiўная адзiнота падчас палявання, далёка ад людзей. Зараз, падагрэты гарэлкай, ён быў за кампанiю. - Вядома, - сказаў ён Зелу. Прыходзь у любы час. Карыстайся любой з маiх хацiн - i пайшоў ён к чорту, iнспектар. А што чуваць пра Мэрэя? Дзе ён? Я не бачыў яго ад вясны.
Сен-Клэр пiльна зiрнуў на Роя, а затым сцiшыў свой слабы голас так, што яго было ледзь чутна.
- Рой, - сказаў ён. - Мэрэй гэтай восенню не вяртаўся. Ён пайшоў у заказнiк Срэбных Даляраў, каб выбраць i зладзiць там зiмоўку.
- У пушны заказнiк?
- Так, у заказнiк. Аднойчы яго ўжо злавiлi там, але другi раз не зловяць. Заказнiк мае тысячу квадратных мiль, i ён ведае там азёры, i рэкi, i балоты, пра якiя самi абходчыкi нiчога не ведаюць. Ён i зараз там, вядзе разведку звяроў. А за дваццаць гадоў звяроў, вiдаць, развялося там безлiч, аж кiшаць. Асаблiва баброў, Рой. Там, вiдаць, гэтага бабра так многа, што скурак i на трактары не вывезеш. Вось мы па яго i рушым. Хочаш разам з намi? У снежнi.
Двойчы, калi выпадала дрэннае паляванне, Рой ставiў пасткi ў заказнiку Болд-Рывер, якi з захаду блiзка падыходзiў да Муск-о-гi. Тады яго не мучыла сумленне, але пазней, калi разважыў, ён двойчы вырашаў нiколi больш гэтага не рабiць: з-за некалькiх скурак не варта трапляць у турму i губляць права на паляванне. I зараз, калi б ён не выпiў столькi гэтай атруты, ён адразу ж адмовiў бы Зелу, сказаў бы рашучае "не". Але зараз у iм загаварыла гарэлка.
- О, гэта было б добра! - усклiкнуў ён. - Браць баброў у заказнiку! Вось разышоўся б наш iнспектар! - ён засмяяўся.
- Што ж тут складанага, Рой, асаблiва калi нас будзе трое.
- А я вам навошта? - рэзка спытаўся Рой.
Зел ведаў, што Роя не падманеш.
- Паслухай, Рой, - сказаў ён. - Ты лепшы звералоў у цэлым Муск-о-гi. Ты адзiн можаш налавiць баброў больш, чым палова трапераў усёй тэрыторыi, было б толькi што лавiць. А ў заказнiку - там баброў колькi хочаш. Там на балоце гэтулькi хатак, што бабрам есцi няма чаго. Што яшчэ табе патрэбна? I ўся гэтая пушнiна ў адным месцы: не трэба рабiць дзесяткi мiль дзеля праверкi пастак, вышукваць сляды. Увесь бабёр жыве ў адным месцы, толькi i чакае добрага звералова. Цябе, Рой. Гэта ж зусiм проста, праўда. За адзiн раз ты з намi наловiш гэтулькi, што хопiць, каб сабрацца на поўнач i яшчэ застанецца. Бабёр заўсёды ў добрай цане, ты ж гэта ведаеш. Справа выгадная.
- Цi не занадта, Зел?
- Вось пачакай, паразмаўляеш з Мэрэем, пагаворыш з iм. Утрох мы дамовiмся. Ну як?
Перспектыва была зваблiвая, i Рой задумаўся, перш чым адказаць.
- Дык пойдзеш?
Рой уздыхнуў. У iм абудзiлiся рэшткi перасцярогi.
- Не. Арудуйце вы ўдвух з Мэрэем. Вы свабодныя валацугi, Зел. А я цягавiты трапер.
- Не доўга i табе засталося. Звяроў жа няма.
Яны дапiлi гарэлку, i гэта зрабiла iх шчырымi сябрамi i неразлучнымi кампаньёнамi. Сен-Клэр склаў iнструмент у дупло, апрануў куртку, i яны рушылi ў адзiны бар Сент-Элена. Гэта быў, двухпавярховы будынак з дошак, ён меў шэсць пакояў; некалi тут знаходзiлася багатая крама. Там, дзе раней быў мясны прылавак, зараз абсталявана стойка, а на палiцах замест розных тавараў шклянкi i бутэлькi з рознымi напiткамi. Рой i Зел Сен-Клэр завалiлiся ў бар нiбыта два знясiленыя мулы, якiя вось-вось упадуць насамi на зямлю ад непасiльнай ношы.
- Клем, - гукнуў Рой бармену-янкi, - я сабраўся ў пекла, дык дай мне якога-небудзь мядзведжага пойла, каб хутчэй дабрацца туды. Дай мне гэтага Блэк-энд-Блю. Даставай бутэльку.
Рой яшчэ памятаў, як налiў сабе, Зелу; памятаў, што Клем налiў па шклянцы сабе i Джэку Прату, адзiнаму сент-эленскаму блазну. А пасля ўсё перамяшалася, паплыло - i ён не ведаў, што адчуваў i, асаблiва, што рабiў. Цьмяна помнiў усё новыя порцыi выпiўкi, тое, як падаў i падымаўся зноў, i як яго нехта бiў; хлапчукi, якiя дражнiлi яго на вулiцы: "Ты п'яны, Рой, ты буянiш, Рой". Але ён ужо не помнiў, як пераконваў iх: "Ну што вы, хлопцы. Хiба ж я п'яны?" - i як шпурляў у iх камянямi, калi яны не супакойвалiся.
А пасля хлапчукоў у памяцi быў правал да таго самага моманту, калi ён прачнуўся ў густой цемры, увесь хворы i збiты. Галава ажно трашчала, яму было блага. Ён ляжаў нерухома, iмкнучыся разабрацца, дзе ён. Гэта яму доўга не ўдавалася, ён крыху паварушыўся i раптам адразу зразумеў:
- Джынi, - сказаў ён цiха.
Тая, што ляжала побач, не зварухнулася. Рой таксама не варушыўся i доўга прыслухоўваўся, як яна дыхае ў глыбокiм сне. Пасля ён асцярожна злез з ложка i ледзьве выстаяў, бо так моцна пахiснуўся. Ён ведаў, дзе мусiў быць яго касцюм, але доўга не знаходзiў яго. Седзячы на падлозе, ён нацягнуў шкарпэткi i боты i тут заўважыў, што акно крышку пасвятлела.
Апрануўшыся, ён прашаптаў яшчэ раз: "Джынi!" Яна не адказала, i ён падышоў да яе. Рой не мог чакаць больш i як мага хутчэй выбраўся з пакоя. На кухнi ён цяжка ўздыхнуў i пачаў шукаць сваю брызентавую куртку i пакет. Яны ляжалi ля акна на куфры. Апрануўшы куртку, ён пачаў шукаць шапку i знайшоў яе ў кiшэнi разам з чатырма кавалкамi мыла "Люкс". У пакеце былi два слоiкi - падарунак мiсiс Бэртан i два iншыя, яшчэ цёплыя, пакладзеныя туды Джын Эндрус. Ён не глядзеў, што яна яшчэ паклала туды, але яму давялося запалiць лямпу, каб напiсаць запiску з просьбай перадаць трыста даляраў Джэку Бэртану.
Яму зноў стала так блага, што ён сеў на куфар i схапiўся за галаву. Яго апаноўваў сорам, i ён iмкнуўся хутчэй выйсцi з гэтага здранцвення, каб пайсцi не сустрэўшыся з Джынi. Уласна, ён ведаў, што хацеў сысцi не толькi ад Джынi, але i ад сябе. Найбольш страшныя i ганебныя для яго былi гадзiны п'янага забыцця. Раней Джынi Эндрус расказвала яму, якiя гадасцi вытвараў ён у п'яным выглядзе, непаўторную брыдоту. Гэта заўсёды гняло яго, ён заўсёды баяўся зрабiць паскудства, нават проста звычайную няветлiвасць. З часам яна перастала саромiць яго, зразумеўшы, што яму самому невыносна сорамна. Наадварот, яна старалася суцешыць яго, нагадваючы, якiм ён можа быць добрым i бяскрыўдным. Але Рой не ведаў, у што верыць, i чым больш яна падбадзёрвала яго, тым больш ён сумняваўся. Пакаянне было непазбежна, i ён хацеў пакiнуць яе вось так, сярод ночы, - каб толькi не сутыкнуцца днём вочы ў вочы з ёй i з самiм сабой.
Ён цiхенька прычынiў уваходныя дзверы i на хвiлiнку затрымаўся на парозе, глынуўшы цудоўнага халоднага паветра. Калi ён праходзiў мiма акна спальнi, Джынi пачула яго цяжкае дыханне i сама таксама цяжка ўздыхнула, бо баялася гэта рабiць з таго часу, як пачула, што Рой прачнуўся. Вось ён i пайшоў, i памiж iмi зноў зiма, яшчэ адна доўгая канадская зiма.
На ферме нi Сэм, нi Руф яшчэ не ўставалi, бо толькi бралася на дзень. Рой пастараўся iх не разбудзiць, бо ведаў: Сэм зноўку пачне дабiвацца ад яго адказу на пытанне, якое Рой хацеў лiчыць вырашаным. Калi б ён дачакаўся Сэма i сказаў яму, што Джэк нойме i заплацiць работнiку, Сэм мог бы не пагадзiцца, i Рою давялося б пачынаць усё спачатку. Рой аддаваў усё гэта Джэку, якi павiнен расказаць Сэму i тым самым зрабiць яго адмову немажлiвай. Сэм прыме работнiка. Сэм не паедзе, не пакiне ферму. Джэк Бэртан уладзiць усё гэта з Сэмам, справа зараз за Джэкам.
Рой пераапрануўся i амаль што бягом пусцiўся ў горад.
