Максим Дзевенис - Польские сказки

Ogień z trzaskiem pożerał suchą olchę, nie zechciał więc iść na myśliwych; kmiotek przychodzi do sadzawki, kłania się i mówi:

– Wodo, idź ogień zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Woda chciała się wydobyć ze stawu (вода хотела выбраться из пруда; ze – из), podmywając więc ciągle tamę o ogniu myśleć nie chciała (поэтому, подмывая постоянно дамбу, об огне думать не хотела); kmiotek poszedł dalej (мужичок пошёл дальше), przychodzi do wołu (приходит к волу; wół – вол), kłania się i mówi (кланяется и говорит):

– Wole, idź wodę pić (вол, иди воду пить), woda nie chce ognia zalewać (вода не хочет огонь заливать), ogień nie chce myśliwych palić (огонь не хочет охотников жечь), myśliwi nie chcą psów strzelać (охотники не хотят собак стрелять), psy nie chcą wilka kąsać (собаки не хотят волка кусать), wilk nie chce kozy dusić (волк не хочет козу душить), koza nie chce łozy gryźć (коза не хочет лозу грызть), łoza nie chce kota siec (лоза не хочет кота сечь), kot nie chce szczurów łapać (кот не хочет крыс ловить), szczury nie chcą soczewicy jeść (крысы не хотят чечевицу есть), soczewica nie chce do worka leźć (чечевица не хочет в мешок лезть).

Woda chciała się wydobyć ze stawu, podmywając więc ciągle tamę o ogniu myśleć nie chciała; kmiotek poszedł dalej, przychodzi do wołu, kłania się i mówi:

– Wole, idź wodę pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Wół brodził sobie rankiem po bujnej runi żyta (вол бродил себе утром по буйным всходам ржи; ranek – утро; ruń – молодые всходы хлебов), zajadał ją z rosą (уплетал их с росой), nie mając więc pragnienia (поэтому, не имея желания; pragnienie – жажда, желание), nie zechciał iść do wody (не захотел идти к воде), a kmiotek poszedł dalej (а мужичок пошёл к воде), przychodzi do kija (приходит к палке), kłania się i mówi (кланяется и говорит):

– Kiju, idź wołu bić (палка иди волу = вола бить), wół nie chce wody pić (вол не хочет воду пить), woda nie chce ognia zalewać (вода не хочет огонь заливать), ogień nie chce myśliwych palić (огонь не хочет охотников жечь), myśliwi nie chcą psów strzelać (охотники не хотят собак стрелять), psy nie chcą wilka kąsać (собаки не хотят волка кусать), wilk nie chce kozy dusić (волк не хочет козу душить), koza nie chce łozy gryźć (коза не хочет лозу грызть), łoza nie chce kota siec (лоза не хочет кота сечь), kot nie chce szczurów łapać (кот не хочет крыс ловить), szczury nie chcą soczewicy jeść (крысы не хотят чечевицу есть), soczewica nie chce do worka leźć (чечевица не хочет в мешок лезть).

Wół brodził sobie rankiem po bujnej runi żyta, zajadał ją z rosą, nie mając więc pragnienia, nie zechciał iść do wody, a kmiotek poszedł dalej, przychodzi do kija, kłania się i mówi:

– Kiju, idź wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Kij stał sobie w cichym i ciepłym kącie (палка стояла себе в тихом и тёплом углу; kąt – угол), nie chciał spokojności swojej przerywać (не хотела прерывать своего спокойствия), pozostał więc na miejscu (поэтому она осталась на месте), a kmiotek idzie do robaków (а мужичок идёт к червям), kłania się i mówi (кланяется и говорит):

– Robaki, idźcie kij toczyć (черви, идите палку точить), kij nie chce wołu bić (палка не хочет волов бить), wół nie chce wody pić (вол не хочет воду пить), woda nie chce ognia zalewać (вода не хочет огонь заливать), ogień nie chce myśliwych palić (огонь не хочет охотников жечь), myśliwi nie chcą psów strzelać (охотники не хотят собак стрелять), psy nie chcą wilka kąsać (собаки не хотят волка кусать), wilk nie chce kozy dusić (волк не хочет козу душить), koza nie chce łozy gryźć (коза не хочет лозу грызть), łoza nie chce kota siec (лоза не хочет кота сечь), kot nie chce szczurów łapać (кот не хочет крыс ловить), szczury nie chcą soczewicy jeść (крысы не хотят чечевицу есть), soczewica nie chce do worka leźć (чечевица не хочет в мешок лезть).

Kij stał sobie w cichym i ciepłym kącie, nie chciał spokojności swojej przerywać, pozostał więc na miejscu, a kmiotek idzie do robaków, kłania się i mówi:

– Robaki, idźcie kij toczyć, kij nie chce wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Robaki czołgały się po miękkiej i zielonej darni (черви ползали по мягкому и зелёному дёрну; czołgać się – ползать; darń – ж. дёрн), wolały więc na miejscu pozostać niż wspinać się na kij suchy i twardy (поэтому они больше предпочитали на месте остаться, чем карабкаться на сухую и твёрдую палку); kmiotek popatrzył (мужичок посмотрел), zawrócił się i przybywszy do kur (повернул и, прибыв к курам), kłania się i mówi (кланяется и говорит):

– Kury, idźcie robaki kłuć (куры, идите червей клевать), robaki nie chcą kija toczyć (черви не хотят палку точить), kij nie chce wołu bić (палка не хочет волов бить), wół nie chce wody pić (вол не хочет воду пить), woda nie chce ognia zalewać (вода не хочет огонь заливать), ogień nie chce myśliwych palić (огонь не хочет охотников жечь), myśliwi nie chcą psów strzelać (охотники не хотят собак стрелять), psy nie chcą wilka kąsać (собаки не хотят волка кусать), wilk nie chce kozy dusić (волк не хочет козу душить), koza nie chce łozy gryźć (коза не хочет лозу грызть), łoza nie chce kota siec (лоза не хочет кота сечь), kot nie chce szczurów łapać (кот не хочет крыс ловить), szczury nie chcą soczewicy jeść (крысы не хотят чечевицу есть), soczewica nie chce do worka leźć (чечевица не хочет в мешок лезть).

Robaki czołgały się po miękkiej i zielonej darni, wolały więc na miejscu pozostać niż wspinać się na kij suchy i twardy; kmiotek popatrzył, zawrócił się i przybywszy do kur, kłania się i mówi:

– Kury, idźcie robaki kłuć, robaki nie chcą kija toczyć, kij nie chce wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Kury grzebały się na własnym śmietnisku (куры рылись на /своей/ собственной мусорной куче; grzebać się – рыться, копаться; śmietnisko – мусорная куча; śmiecie – мусор), gdzie ziarnka pszenicy i smaczne okruchy znajdowały (где находили зёрнышка пшеницы и вкусные крошки), nie chciały się więc do darni po robaki trudzić (поэтому они не хотели к дёрну за червями трудиться = идти; trudzić się – трудиться), a kmiotek zniecierpliwiony (а мужичок, раздражённый), plunął zagniewany (плюнул, рассердившись: «рассерженный»; zagniewać się – рассердиться), ruszył prosto do orła (отправился прямо к орлу; orzeł – орёл), przybył, pokłonił się i rzecze (прибыл, поклонился и молвит):

Kury grzebały się na własnym śmietnisku, gdzie ziarnka pszenicy i smaczne okruchy znajdowały, nie chciały się więc do darni po robaki trudzić, a kmiotek zniecierpliwiony, plunął zagniewany, ruszył prosto do orła, przybył, pokłonił się i rzecze:

– Orle, idź kury drzeć (орёл, иди кур драть), kury nie chcą robaków kłuć (куры не хотят червей клевать), robaki nie chcą kija toczyć (черви не хотят палку точить), kij nie chce wołu bić (палка не хочет вола бить), wół nie chce wody pić (вол не хочет воду пить), woda nie chce ognia zalewać (вода не хочет огонь заливать), ogień nie chce myśliwych palić (огонь не хочет охотников жечь), myśliwi nie chcą psów strzelać (охотники не хотят собак стрелять), psy nie chcą wilka kąsać (собаки не хотят волка кусать), wilk nie chce kozy dusić (волк не хочет козу душить), koza nie chce łozy gryźć (коза не хочет лозу грызть), łoza nie chce kota siec (лоза не хочет кота сечь), kot nie chce szczurów łapać (кот не хочет крыс ловить), szczury nie chcą soczewicy jeść (крысы не хотят чечевицу есть), soczewica nie chce do worka leźć (чечевица не хочет в мешок лезть).

– Orle, idź kury drzeć, kury nie chcą robaków kłuć, robaki nie chcą kija toczyć, kij nie chce wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Orzeł, nastawiwszy szpony (орёл, выставив когти), jak rzuci się do kur (как бросится к курам), kury do robaków (куры – к червям), robaki do kija (черви – к палке), kij do wołu (палка – к волу), wół do wody (вол – к воде), woda do ognia (вода – к огню), ogień do myśliwych (огонь – к охотникам), myśliwi do psów (охотники – к собакам), psy do wilka (собаки – к волку), wilk do kozy (волк – к козе), koza do łozy (коза – к лозе), łoza do kota (лоза – к коту), kot do szczurów (кот – к крысам), szczury do soczewicy (крысы – к чечевице), a soczewica (а чечевица) – szust do worka (прыг в мешок; szustać – уст. скакать, прыгать) i worek się zawiązał (и мешок завязался).

Orzeł, nastawiwszy szpony, jak rzuci się do kur, kury do robaków, robaki do kija, kij do wołu, wół do wody, woda do ognia, ogień do myśliwych, myśliwi do psów, psy do wilka, wilk do kozy, koza do łozy, łoza do kota, kot do szczurów, szczury do soczewicy, a soczewica – szust do worka i worek się zawiązał.

11. O czarowniku i jego uczniu

(О колдуне и его ученике)

Był sobie szewc ubogi (был = жил себе бедный сапожник), pijak zawołany (пьяница заправский; zawołany – призванный; прирождённый, заправский), i miał poczciwą żonę (и была у него славная жена: «и имел славную жену»; mieć – иметь), syna jedynaka i kilka córek (единственный сын и несколько дочерей; jedynak – единственный сын).