Пьер Буль - Планета малпаў (на белорусском языке)
- Карнэлiй правiльна зрабiў, што нiчога ад цябе не ўтоiў, - сказала Зiра, кладучы мне на плячо руку. - Але ён не сказаў яшчэ, што мы не пакiнем цябе. Мы вырашылi ўратаваць вас усiх траiх, i ў гэтым нам дапамогуць некалькi нашых сяброў, мужныя шымпанзэ.
- Але што я магу зрабiць? Я, чалавек сярод малпаў!
- Трэба ўцякаць. Трэба пакiнуць Сарору, куды б табе лепей было i зусiм не прылятаць. Вяртайся да сябе на Зямлю. Толькi так можна ўратаваць цябе i твайго сына.
Голас у Зiры задрыжаў, здавалася, яна зараз заплача. Усё ж такi яна ставiлася да мяне яшчэ лепш, чым я мог падумаць. Смутак яе бы працяў мяне. Невыносна балюча думаць, што, пакiнуўшы Сарору, нiколi больш не спаткаюся з Зiраю.
- Але як мне ўцячы з Сароры?
- Зiра мае рацыю, - пачаў адказваць Карнэлiй. - Выйсце ў вас адзiнае уцячы з нашай планеты. Я абяцаў дапамагчы вам i стрымаю слова, нават калi гэта загубiць маю кар'еру. Да таго ж, дапамагаючы вам, я выконваю свой абавязак малпы. Калi нам пагражае небяспека, то яе ўжо не стане, як толькi вы пакiнеце Сарору... Вы неяк казалi мне, што ваш касмiчны карабель не пашкоджаны i што вы змаглi б вярнуцца на iм назад на Зямлю?
- Але, - адказаў я. - У зоркалёце дастаткова палiва, кiслароду i запасаў ежы i пiтва, каб дабрацца на iм да любой планеты Галактыкi. Але як дабрацца да яго?
- Ён па-ранейшаму круцiцца вакол Сароры. Адзiн з маiх сяброў-астраномаў выявiў яго i вылiчыў яго арбiту. А як да яго дабрацца... Слухайце! Роўна праз дзесяць дзён мы збiраемся запусцiць штучны спадарожнiк з жывымi iстотамi, натуральна, з людзьмi, на якiх мы хочам вывучыць уплыў некаторых вiдаў выпраменьванняў... Не перапыняйце мяне! Згодна з праграмаю павiнна быць трое падвопытных: мужчына, жанчына i дзiця.
Я адразу ж зразумеў план Карнэлiя i ацанiў яго вынаходлiвасць. Але колькi перашкод было яшчэ на нашым шляху!
- Некаторыя вучоныя, адказныя за выпуск спадарожнiка, - працягваў Карнэлiй, - мае блiзкiя сябры, i я здолеў пераканаць iх дапамагчы вам. Спадарожнiк будзе запушчаны на арбiту вашага карабля, акрамя таго, iм можна ў пэўнай ступенi кiраваць. Дарослых падвопытных навучылi выконваць прасцейшыя манеўры: у iх выпрацаваны ўмоўныя рэфлексы. Думаю, што вы будзеце нашмат больш вынаходлiвыя за iх... Наш план такi: вы ўтраiх заменiце трох падвопытных. Тут асаблiвых цяжкасцей не будзе. Як я ўжо сказаў, у нас верныя саюзнiкi, бо забойства агiднае нам, шымпанзэ. А тыя, хто не ў курсе справы, нават не заўважаць падмены.
I праўда, гэта было верагодна. Для большасцi малпаў чалавек - проста чалавек, i нiчога больш. Яны нават не заўважаюць рознiцы памiж асобнымi iндывiдуумамi.
- Вам прыйдзецца iнтэнсiўна трэнiравацца ўсе гэтыя дзесяць дзён. Вы ўпэўнены, што здолееце дасягнуць карабля?
Гэта таксама было магчыма. Але ў той момант я не думаў пра цяжкасцi i небяспекi, якiя чакалi нас наперадзе. Мiжволi маёй душою авалодаў глыбокi смутак: мне ж прыйдзецца назаўсёды пакiнуць Сарору, развiтацца з Зiраю i маiмi братамi на гэтай планеце, так, маiмi чалавечымi братамi! У дачыненнi да сарорскiх людзей я адчуваў сябе дэзерцiрам. Аднак спачатку я павiнен быў уратаваць майго сына i Нову. Але я яшчэ вярнуся! Так, я вярнуся, пакляўся я перад сабою, згадаўшы палонных людзей у клетках, вярнуся, калi на руках у мяне будуць iншыя козыры!
Я так расхваляваўся, што прамовiў апошнiя словы ўголас.
- Праз чатыры-пяць гадоў вашага асабiстага часу, смелы касманаўт, усмiхнуўся Карнэлiй, - але толькi праз тысячу з лiшкам гадоў для нас, дамаседаў. Не забывайце, мы ж таксама распрацавалi тэорыю адноснасцi. Карацей... я абмяркоўваў гэтае пытанне з маiмi сябрамi-шымпанзэ, i мы вырашылi рызыкнуць.
Неўзабаве мы развiталiся, дамовiўшыся сустрэцца заўтра. Зiра выйшла першая. Затрымаўшыся на хвiлiну, я скарыстаўся гэтым, каб горача падзякаваць Карнэлiю. Сам сабе я думаў: чаму ён робiць усё гэта? Нiбыта прачытаўшы мае думкi, Карнэлiй адказаў:
- Дзякуйце Зiры. Гэта ёй вы абавязаны жыццём. Калi б не яна, не ведаю, цi стаў бы я так шчыраваць i рызыкаваць. Але паспрабуй я стаць саўдзельнiкам забойства, Зiра не даравала б мне гэтага нiколi... Апроч таго...
Карнэлiй замяўся. Пераканаўшыся, што Зiра чакае ў калiдоры, адкуль ёй нiчога не было чуваць, ён нахiлiўся да мяне i хутка i цiха сказаў:
- Апроч таго, i мне i ёй будзе лепш калi вы знiкнiце з нашай планеты.
Карнэлiй прычынiў за мною дзверы. Мы засталiся з Зiраю адны. Ступiўшы побач з ёю некалькi крокаў па калiдоры, я прашаптаў:
- Зiра!
Спынiўшыся, я прытулiў яе да сябе. Яна была ўсхваляваная не менш за мяне. Слёзы кацiлiся ў яе па пысачцы, пакуль мы стаялi, цесна абняўшыся. О божа, якая мне была справа да гэтай жудаснай цялеснай абалонкi! Душа мая злiвалася з яе душою! Я заплюшчыў вочы, каб не бачыць яе жудаснага твару, якi ад хвалявання стаў яшчэ больш гiдкi. Я адчуваў, як яе цела дрыготка прыцiснулася да майго. Прымусiўшы сябе, я прыцiснуўся шчакою да яе шчакi. Але ў той самы момант, калi мы ўжо былi гатовыя пацалавацца, як двое закаханых, Зiра раптам iнстынктыўна адхiнулася i з сiлаю адштурхнула мяне.
Ашаломлены, я стаяў, не ведаючы, што i рабiць, а яна, гэтая брыдкая шымпанзэ, схавала сваю пысу ў доўгiя валасатыя лапы i з адчаем, рыдаючы, аб'явiла:
- Дарагi мой, гэта немагчыма! Даруй мне, я не магу, не магу! Дальбог, ты занадта брыдкi!
Раздзел ХI
Усё скончана! Я зноў у космасе, на борце нашага зоркалёта, якi, быццам камета, iмчыцца да Сонечнай сiстэмы з хуткасцю, што ўзрастае з кожнай секундаю.
Я не адзiн. Са мною Нова i Сiрыус, дзiця нашага мiжзорнага кахання. Ён умее ўжо гаварыць "тата", "мама" i багата iншых слоў. Апроч таго, у нас на караблi пара курэй, пара трусоў i зерне сама рознай збажыны - усё, што вучоныя Сароры памясцiлi ў спадарожнiк, каб вывучыць уплыў касмiчных прамянёў на розныя арганiзмы i раслiны. Усё гэта нам спатрэбiцца.
План Карнэлiя быў выкананы адмыслова. Нiхто не заўважыў, як мы замянiлi тройку паддоследных. Жанчына заняла месца Новы ў iнстытуце, дзiця перададуць Заюсу. Гэты дурань хутка давядзе, што чалавечы дзiцёнак не здольны размаўляць, а значыцца, з'яўляецца звычайнай жывёлiнай. Можа, пасля гэтага мяне перастануць лiчыць небяспечным i пакiнуць у жывых мужчыну, якi замянiў мяне i якi таксама нiколi не загаворыць. Малаверагодна, што малпы западозраць падмену. Арангутаны, як я ўжо казаў, не могуць адрознiць аднаго чалавека ад другога. Заюс будзе трыумфаваць. Карнэлiя, магчыма, чакаюць сякiя-такiя непрыемнасцi, але ўсё хутка забудзецца... Ды што я кажу! Усё ўжо забылася, бо за тыя некалькi месяцаў, што мы ляцiм у космасе, на Сароры прайшлi стагоддзi! Нават мае ўспамiны i тыя сцiраюцца, пакуль шырыцца пропасць прасторы i часу, што аддзяляе нас ад Бетэльгейзе. Спачатку вялiзная зорка стала падобная на мяч, потым на апельсiн i нарэшце ператварылася ў адну з маленькiх зiхоткiх кропак на бясконцым, густа ўсеяным такiмi ж самымi кропкамi небе. Гэтак i з маiмi сарорскiмi згадкамi.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});