Сергей Давидович - Вайна забiвае нявiнных (на белорусском языке)

На што старшынствуючы адказаў:

- Старая добрая Ангельшчына нiколi не выклiкала ў нас сумненняў...

* * *

Зямны шар - наш агульны дом? Гэта так. Але каб гэты "агульны дом", адкiнуўшы сцены i перагародкi, сцiснуўся да памераў агульнага пакоя, у якiм адначасова можна было б чуць усе галасы, тады б...

Тады б дарослыя спынялi свару, бо побач дзецi - iхнiя дзецi ссалi матулiны грудзi, малявалi сонца, распачыналi гульнi i спявалi першую ў сваiм жыццi песню. А хiба ж можна абрываць дзiцячую песню? А цi ж дазволiў бы сабе самы жорсткi дарослы спужаць сваiм крыкам немаўля?

А цi ж не апусцiўся б кулак, падняты на суседа па агульным пакоi, калi б уладальнiк кулака ўбачыў, што дачка суседа вырасла з дзяўчынкi ў нявесту i прымярае падвянечную сукенку?

Цi ж не памiрылiся б дарослыя задзiры, убачыўшы ў пакойчыку вакол сябе хворых, галодных?

Няўжо ж не змякчылася б сэрца таго, хто задумаў забойства цi бойку, каб ён "адкрыў вочы" i заўважыў, што сваiмi дзеяннямi пашкодзiць або зусiм знiшчыць унiкальныя каштоўнасцi, створаныя талентам i генiем жыхароў гэтага пакойчыка за многiя папярэднiя вякi?

О-о, як бы прыцiшылiся сварлiвыя галасы, як бы памякчэлi счарсцвелыя сэрцы, як бы пацяплелi халодныя погляды ва ўсiх!

* * *

- Прывiтанне Франсуа!

- О, спадар Прэзiдэнт! Рады чуць Вас, i маё Вам шанаванне!

- Дзякуй за добрыя словы, Франсуа, але адкiнем афiцыёз i гэта "спадар Прэзiдэнт". Мы, як я разумею, сябры. Называй мяне проста Джонам...

- Згодзен, гасп... Згодзен, Джон!

- Я, у сваю чаргу, рады, што росквiт французскай нацыi не адстае ад амерыканскага эканамiчнага ўзроўню! Гэта прыемна!

- Дзякуй, Джон! Мы пiльна сочым за шматбаковымi эканамiчнымi вятрамi i плынямi i своечасова мяняем ветразi.

- Але ж ты ведаеш, Франсуа, што ёсць i падводныя плынi, ад якiх не ўратуюць нiякiя ветразi...

Наступiла доўгая паўза. Здавалася, што тэлефонную размову памiж прэзiдэнтамi Амерыкi i Францыi хтосьцi раз'яднаў.

- Спадзяюся, што ты памятаеш, Франсуа, - зноў пачуўся голас з-за акiяна, як на апошнiм форуме самых уплывовых эканамiчных дзяржаў свету кожны сквапна цягнуў, як сказалi б расейцы, сетку з залатой рыбкай да сябе?

- Так, так, Джон, памятаю!

- А ты памятаеш, што менавiта амерыканскi бок мякка, але настойлiва падзьмуў у вашы, як ты сказаў, ветразi?

- Як жа! Памятаю! За гэта вам... табе, Джон, падзяка французскага народа!

- Прыемна чуць, што не забыўся, але мне трэба падзяка не французскага народа, а твая, Франсуа. Твая!

- Дык i я...

- Скажы, Франсуа, цi не тваю думку выказваў на апошняй нарадзе ваенных мiнiстраў Клод Жуан?

Французскi Прэзiдэнт, крыху падумаўшы, адказаў:

- Гэта пытанне адной думкай не ахопiш... Шматлiкiя ўнутраныя i знешнiя аспекты гэтай праблемы вымагаюць i шматбаковага, дэталёвага iх вывучэння.

- Напрыклад? - пачулася з-за акiяна.

- Напрыклад, Расея як адзiн са знешнiх аспектаў. Мы гаворым аб партнёрстве, а цiшком ад партнёраў рыхтуем буйную ваенную акцыю...

- Расея праглыне, як праглынула ў 1999 годзе...

Цяпер перабiў гаворку французскi Прэзiдэнт:

- Тады Расеi было лягчэй перад усiм светам рабiць выгляд пакрыўджанай, бо прадпрымалiся шматбаковыя дыпламатычныя намаганнi, у тым лiку i з боку Расеi...

- Сёння Расея, - перахапiў гаворку гаспадар Белага дома, - слабая як нiколi, а мы, наадварот, - магутныя як нiколi! Цi ж можа быць дыпламатыя з дзяржавай, якая не далёка адышла ад той, супраць якой мы выступiм усёй каалiцыяй? I выступiм хутка!

- Спадар Прэзiдэнт! - французскi субяседнiк непрыкметна перайшоў на "афiцыёз". - Вы ведаеце, што ў Расеi да ўлады прыйшоў амбiцыёзны i сумнавядомы...

- Ведаю! Ведаю, што ты маеш на ўвазе яго ўлюбёнасць у ядзерную кнопку. Ведаю i тое, што да крайнасцi не дойдзе, бо мы i нашы саюзнiкi, уключаючы i Францыю, надзейна закрытыя супрацьядзернымi парасонамi, а ў iх над галавой дзiркi. Калi ўжо ты, Франсуа, закрануў расейцаў, скажу зноў жа iх словамi: "Куды мосьцы супраць слана!"

- Спадар Прэзiдэнт, у выпадку наземнай аперацыi будуць шматлiкiя ахвяры з нашага боку, i тады...

- Дарагi Франсуа! Эксперты прагназуюць праз дваццаць год глабальны энергетычны крызiс. Выжыць павiнен дужэйшы! Але не чакаць жа дваццаць год, пакуль хтосьцi таксама падужэе, а думаць пра гэта ўжо сёння. А ты гаворыш пра нейкiя там ахвяры! Заўтра iх будзе болей, чым сёння... Бачыш, дарагi Франсуа, шматбаковая праблема мае не так ужо i многа бакоў.

Французскi Прэзiдэнт нiчога не адказаў.

- Вось i добра, Франсуа, дзякуй за падтрымку! I свежага паветра ў ветразi вашага дабрабыту!..

Такiм чынам, адрынуўшы самую думку аб мiрных перамовах i адсунуўшы дыпламатыю на апошнi план, альянс усё ж пачаў паўнамаштабную ваенную акцыю супраць "сярэднявечча".

Пасля паветраных ракетна-бомбавых удараў па ўсiх жыццёваважных аб'ектах, уключаючы i мiрныя, так званыя эканамiчна значныя, на тэрыторыю суверэннай дзяржавы з усiх бакоў папаўзлi танкi i iншая тэхнiка, за якiмi спяшалася матарызаваная пяхота.

Гэта быў пачатак вялiкай бяды, якая стукалася ў кожны дом i кожны лёс...

У гэты час чалавецтва ела i спала, смяялася i сумавала, пела i марыла, пiсала кнiжкi i глядзела ўзоры высокай моды, нараджала дзяцей i прымала Нобелеўскiя прэмii ў розных галiнах, у тым лiку i за захаванне мiру на зямлi.

* * *

Дзiцячы сад быў вынесены на ўскрай невялiкага гарадка. Яго двухпавярховы будынак "прыляпiўся" на беразе рачулкi, гарманiчна ўпiсаўшыся рознакаляровым фасадам у маляўнiчасць краявiду.

Дзiцячыя галасы таксама не перашкаджалi птушынаму шматгалоссю, а наадварот, падкрэслiвалi ўзаемазвязанасць усяго жывога на зямлi.

У гэтым невялiчкiм горадзе даволi мiрна суiснавалi людзi розных нацыянальнасцяў i веравызнанняў. Сказаць, што яны былi сябрамi i гасцявалi адзiн у другога - дык не, але i варожасцi не было.

Праўда, падтрымлiвала напружаныя адносiны мiж iмi агульнадзяржаўная атмасфера рэлiгiйнай рознi i непрымiрымая пазiцыя цэнтральнай улады да правоў кожнай нацыянальнасцi на свой погляд i сваю веру.

Штучна, шляхам правакацый i нават забойстваў на рэлiгiйнай глебе ў краiне раздзiмалiся вугельчыкi варожасцi, якiя смылелi не адзiн год.

Дзецi ж у згаданым садку адносiлiся да той часткi чалавецтва, якая даўно павiнна была б стаць мадэллю, узорам узаемаадносiнаў для астатнiх жыхароў зямлi, бо дзецям невядомыя пакуль варожасць, нянавiсць, палiтыканская ненажэрнасць.

Нават нацыянальнасць i розныя мовы не рознiлi дзяцей. Жывучы побач, дзецi, як i дарослыя, ведалi ў асноўным i мову сваiх шматвекавых суседзяў.

Гэта быў цi не адзiны "змешаны" дзiцячы сад у горадзе, бо, як правiла, дзiцячыя ўстановы i школы прытрымлiвалiся этнiчных i рэлiгiйных канонаў.

Але гэта дзiцячая змешанасць не перашкаджала iм жыць пад адным дахам, ладзiць гульнi на агульнай тэрыторыi садка i шчаслiва, як толькi могуць дзецi, смяяцца.