Сегюр Де - Казкi (на белорусском языке)
- Усё гэта цяпер тваё, мой слаўны Анры, - сказала Добрая фея. - Калi табе будзе чаго не хапаць, то здабыць гэта табе дапаможа падораны Асiлкам чартапалох. Падораная Воўкам палка перанясе цябе, куды ты толькi захочаш, а кiпцюр, якi падарыў табе Кот, захавае табе i тваёй мацi здароўе i маладосць. А цяпер, Анры, бывай, жывi шчаслiва i не забывайся, што дабрыня i сыноўская любоў заўсёды прыносяць узнагароду.
Анры кiнуўся Добрай феi ў ногi; яна дазволiла яму пацалаваць сабе ў руку, усмiхнулася i знiкла.
Мацi Анры вельмi хацелася ўстаць ды пайсцi палюбавацца на новы дом, сад, лес i поплаў, але ў яе не было нiводнай сукенкi: калi яна хварэла, яна вымушаная была пасылаць сына на базар, каб ён прадаў там што-небудзь з яе адзення i хоць трошкi зарабiў iм на хлеб. Таму цяпер у яе зусiм нiчога не засталося.
- Ах, дарагi сыночку, - сказала яна, - на жаль, я не магу ўстаць, бо ў мяне няма нi спаднiцы, нi сукенкi, нi чаравiкаў.
- Не бядуйце, мама, - адказаў Анры. - Зараз усё ў вас будзе.
Ён выняў з кiшэнi чартапалох i, панюхаўшы яго, пажадаў, каб у iх з мацi былi чаравiкi i добрая вопратка, а ў хаце - абрусы ды бялiзна на ложках.
У тую ж хвiлiну шафы ў доме напоўнiлiся адзеннем, мацi аказалася апранутаю ў чароўную сукенку з тонкае воўны, а Анры ў цудоўны блакiтны гарнiтур, i на нагах у iх узнiклi прыгожыя чаравiкi. Абое ажно ўскрыкнулi ад радасцi; мацi саскочыла з ложка i разам з Анры пайшла аглядаць новы дом. Тут усяго было ўдосталь: паўсюль стаяла прыгожая i зручная мэбля, на кухнi было шмат сама розных каструль, рондаляў i мiсаў. Але ўсе яны былi пустыя. Тады Анры панюхаў чартапалох i пажадаў, каб на стале быў накрыты добры абед. У тую ж хвiлiну перад iмi ўзнiклi гарачы суп, смажаная баранiна, запечаная курыца i вельмi смачная салата. Яны адразу селi за стол i пачалi есцi з такiм смакам, што, гледзячы на iх, любы здагадаўся б, што яны не елi цэлыя тры гады. У адзiн момант яны праглынулi i суп, i баранiну, i курыцу, а потым i ўсю салату. Наталiўшы голад, мацi з дапамогай Анры прыбрала са стала, яны памылi посуд i падмялi ў кухнi. А потым заслалi ложкi чыстай бялiзнай, якую знайшлi ў шафах, i ляглi спаць, падзякаваўшы Богу i Добрае феi. А мацi шчыра падзякавала яшчэ i свайму сыну Анры. Так яны i зажылi ў шчасцi ды згодзе: дзякуючы чартапалоху ў iх заўжды было ўсяго ўдосталь; дзякуючы кiпцюру яны нiколi не хварэлi i не старэлi, а палкай яны не карысталiся, бо ў сваiм доме iм было добра i нiкуды ў iншае месца зусiм не хацелася.
У чартапалоха Анры папрасiў толькi парачку добрых кароў, парачку коней ды яшчэ сама неабходнае ў звычайным вясковым жыццi. Ён нiколi не прасiў нiчога лiшняга - нi з вопраткi, нi з ежы, i таму чартапалох захаваўся ў яго на ўсё жыццё. Колькi ён так пражыў са сваёй мацi, нiхто не ведае. Але кажуць, што Каралева феяў зрабiла iх пазней несмяротнымi i забрала да сябе ў палац, дзе яны жывуць i цяпер.
КАЗКА ПРА БЛАНДЗIНУ, ДОБРУЮ КОЗАЧКУ I КАТКА-ВУРКАТКА
Глава 1
Бландзiна
Жыў сабе аднойчы кароль, на iмя Бенэн. Быў ён добры, i ўсе яго вельмi любiлi. Баялiся яго толькi злыднi, таму што ён быў справядлiвы. Яго жонка, каралева, таксама была вельмi добрая, i звалi яе Дусэта. Была ў караля з каралевай дачка, маленькая прынцэса Бландзiна, якую назвалi так за яе цудоўныя бялявыя валасы, i была яна такая ж добрая i чароўная, як яе бацька i мацi.
На няшчасце праз некалькi месяцаў пасля нараджэння Бландзiны каралева памерла, i кароль доўга i многа плакаў ад гора. Бландзiна ж была маленькая i не разумела, што яе мама памерла; яна па-ранейшаму смяялася, гуляла, пiла малачко i цiхутка спала. Кароль вельмi любiў Бландзiну, i Бландзiна таксама вельмi любiла свайго бацьку - болей за ўсiх на свеце. Кароль дарыў Бландзiне найпрыгажэйшыя цацкi, найлепшыя цукеркi i найсмачнейшыя ласункi, i дзяўчынка была вельмi шчаслiвая.
Iшоў час, i вось аднойчы прыдворныя пачалi прасiць караля, каб ён ажанiўся зноў. Яны хацелi, каб у яго нарадзiўся сын, якi пасля свайго бацькi мог бы заняць яго месца на троне. Спачатку кароль адмаўляўся, але ўрэшце такi саступiў настойлiвым угаворам прыдворных. Ён паклiкаў свайго мiнiстра Лежэ i сказаў:
- Дарагi мой дружа, усе хочуць, каб я ажанiўся зноў. Але пасля смерцi маёй дарагой Дусэты на душы ў мяне такi сум, што я не хачу шукаць iншае каралевы. Таму я прашу цябе, знайдзi мне сам такую прынцэсу, якая змагла б прынесцi шчасце маёй мiлай Бландзiне. Iншага мне не трэба. Iдзi, дарагi дружа, i калi знойдзеш добрую дзяўчыну, прасi ў яе рукi ад майго iмя ды вязi да мяне ў палац.
Лежэ адразу выправiўся ў дарогу. Ён аб'ехаў усiх каралёў i бачыў шмат розных прынцэс, але ўсе яны былi брыдкiя, гарбатыя цi злыя. Нарэшце прыехаў ён да караля Баламута, у якога, як казалi, была прыгожая, разумная i на выгляд вельмi добрая дачка. Мiнiстру Лежэ яна так спадабалася, што ён адразу ад iмя караля Бенэна папрасiў у яе рукi, забыўшыся нават спытаць, цi сапраўды яна такая добрая, як выглядае. Пачуўшы мiнiстраву прапанову, Баламут вельмi ўзрадаваўся: ён быў шчаслiвы пазбавiцца ад сваёй дачкi, характар у якой быў злы, зайздрослiвы i наравiсты. Апроч таго кароль любiў ездзiць у далёкiя i блiзкiя вандроўкi, на паляванне i на скачкi, а з такою дачкой ён не мог сабе гэтага дазволiць. Таму ён адразу пагадзiўся з Лежэ i папрасiў яго нават, каб ён хутчэй вёз прынцэсу да караля Бенэна.
У той жа дзень Лежэ разам з прынцэсай Фур'етай i ўсiм яе скарбам, сукенкамi ды аздобамi, пагружанымi аж на чатыры тысячы мулаў, выправiўся дадому.
Пра iхнi прыезд кароль Бенэн быў папярэджаны праз пасланца, i калi iх доўгi картэж пад'язджаў да палаца, кароль сам выйшаў сустракаць прынцэсу. Фур'ета здалася яму даволi прыгожай, але ў аблiччы ў яе не было такой дабрынi, якая была ў Дусэты. Калi ж Фур'ета ўбачыла Бландзiну, то зiрнула на яе такiмi злымi вачыма, што маленькая дзяўчынка, якой было ўсяго тры гадкi, спалохалася i заплакала.
- Што з табой? - спытаўся кароль. - Чаму мая добрая, мiлая Бландзiна плача, як нейкае дрэннае дзiцё?
- Татачка, тата, - закрычала Бландзiна, хаваючыся ў караля ў абдымках, не аддавайце мяне гэтай прынцэсе. Я баюся, яна такая злая!
Кароль здзiвiўся. Ён зiрнуў на прынцэсу Фур'ету, але тая не паспела перамянiць свайго твару, i кароль адразу заўважыў яе страшны позiрк, якi так напалохаў Бландзiну. У тую ж хвiлiну ён вырашыў, што Бландзiна i новая каралева будуць жыць паасобку, а выхаваннем яго дачкi, як i раней, будуць займацца яе мамка i пакаёўка, якiя заўсёды i шчыра яе любiлi. З гэтага часу каралева мала бачылася з Бландзiнай, а калi зрэдку сустракала яе, то не магла схаваць сваёй нянавiсцi да дзяўчынкi.
Прайшоў год, i нарадзiлася ў каралевы дачка, якую назвалi Брунета, таму што ў яе былi чорныя, як смоль, валасы. Брунета была прыгожая, але не такая, як Бландзiна. I апроч таго яна была злосная, як яе мацi, i вельмi не любiла Бландзiну, робячы ёй усякiя гадасцi: яна кусала яе i шчыкала, тузала за валасы, ламала ёй цацкi ды пэцкала яе сама прыгожыя сукенкi. Але добрая Бландзiна нiколi не злавалася на яе, наадварот - яна заўсёды спрабавала знайсцi ёй апраўданне.
- Ай, тата, - казала яна каралю, - не сварыцеся на яе, яна ж яшчэ такая маленькая. Яна не разумее, што робiць мне балюча, ламаючы мае цацкi... I за валасы яна мяне торгае, каб падурэць... А кусаецца, проста гуляючы...
Кароль Бенэн абдымаў сваю дачурку Бландзiну i нiчога ёй не адказваў. Але ж ён добра бачыў, што Брунета робiць усё гэта толькi праз сваю злосць, а Бландзiна па сваёй дабрынi ўсё ёй даруе. I таму ён любiў Бландзiну ўсё болей i болей, а Брунету - усё менш i менш.
Каралева Фур'ета была не дурная i таксама ўсё добра бачыла, але праз гэта толькi яшчэ больш ненавiдзела Бландзiну. I каб яна не баялася караля Бенэна, то ўжо даўно зрабiла б падчарку сама няшчасным дзiцём на свеце. Але кароль забараняў каралеве заставацца сам-насам з Бландзiнай, i яна не адважвалася парушыць яго загаду, бо чула, што ён справядлiвы i сурова карае за непаслушэнства.
Глава 2
Бландзiна згубiлася
Iшоў час, Бландзiне споўнiлася сем гадоў, а Брунеце тры. Кароль падарыў Бландзiне чароўную брычку, запрэжаную двума страўсамi, якiмi кiраваў маленькi паж. Пажу было дзесяць гадоў, i клiкалi яго Гурмандзiнэ. Ён быў пляменнiк Бландзiнiнай мамкi i ведаў Бландзiну ад самага яе нараджэння. Ён заўсёды гуляў разам з ёю i вельмi яе любiў, а Бландзiна адказвала яму ўсёй сваёй дабрынёй. Але была ў пажа адна страшная загана: ён быў такi ласун i так любiў розныя слодычы, што за мяшэчак цукерак быў здольны нават на дрэнны ўчынак. Таму Бландзiна часта казала яму:
- Хоць ты i добры хлопчык, Гурмандзiнэ, але мне не падабаецца, што ты такi аб'ядайла. Ужо, калi ласка, як-небудзь выпраў гэтую брыдкую сваю загану, iначай нiхто i нiколi цябе не будзе любiць.
Гурмандзiнэ цалаваў ёй у руку i абяцаў выправiцца, але ўсё роўна цягаў цесткi з кухнi цi цукеркi з буфета i быў часта сцябаны за сваё абжэрства i непаслухмянасць.
Аднойчы пра загану маленькага пажа дачулася каралева Фур'ета. Яна адразу падумала, што зможа выкарыстаць гэтую загану на шкоду Бландзiне. I вось што яна вырашыла зрабiць.
На сваёй брычцы, запрэжанай страўсамi, Бландзiна вельмi любiла катацца па садзе, якi шырыўся вакол палаца, i вазiў яе на гэтыя прагулкi Гурмандзiнэ. Сад быў абнесены агароджай, а за ёй пачынаўся прыгожы бязмежны лес. Гэты лес называлi Бэзавым, бо круглы год у iм квiтнелi чароўныя кусты бэзу. Але нiхто не хадзiў у той лес, бо ўсе ведалi, што ён зачараваны: хто хоць аднойчы туды трапляў, той нiколi ўжо з яго не вяртаўся. Гурмандзiнэ ведаў гэтую страшную гiсторыю, i яму было строга забаронена вазiць у той бок Бландзiну, каб яна выпадкова не пралезла памiж прутамi ў агароджы i не трапiла ў Бэзавы лес.
